تا به حال شده حساب کنید چقدر با فرزندتان صحبت می کنید. زیاد؟ کم؟ و یا اصلا به مدل صحبت کردن و نوع گفتگو هایتان دقت کرده اید؟
معمولا مادران، بیشترین مکالمه را با فرزند دارند چرا که ساعت بیشتری از روز را در کنار او هستند.
حال یک روز خود را مرور کنید. سعی کنید به خاطر بیاورید از صبح که کودک بیدار می شود، چه مکالماتی بین شما رد و بدل می شود.
سلام دختر گلم، سلام پسر قشنگم
پاشو برو صورتت رو بشور.
بیا بشین صبحانه بخور.
نریزی رو لباست.
و … .
بهتر است شما هم یک قلم و کاغذ بردارید و مکالمات خودتان را یادداشت کنید. جملات شما چگونه است؟
متاسفانه اکثر جملات ما با کودک دستوری است.
امر و نهی چه تاثیراتی در کودک دارد؟
امر و نهیهای زیاد، تاثیرات زیادی در روابط شما با کودک دارد.
- لجبازی کودک را افزایش میدهد.
- امر و نهی و جملات دستوری وقتی بیش از حد باشد و در موقعیتهای غیر ضروی به کار برده شود، در طولانی مدت تاثیر خود را از دست میدهد.
مثلا کودکی که در تمام موارد امر و نهی شنیده، دیگر در شش سالگی، حرفهای پدر و مادرش برای او اهمیت نخواهد داشت.
- کودک یاد میگیرد با دیگران هم با همین ادبیات صحبت کند و در تعامل با همسالان زور گویی میکند.
چند نکته برای ارتباط بهتر با کودک:
- برای ارتباط بهتر با کودک، باید ادبیات خود را تغیر دهیم. کمی به عقب برگردید و جملات قبل را مرور کنید.
حالا میخواهیم بعضی از جملات را با ادبیات صحیح به کار بریم.
صبح شده، خورشید خانم بیدار شده. منم دارم میرم صورت رو میشویم.
یه صبحانۀ خوشمزه، روی میز منتظر شماست. به نظرت چی میتونه باشه؟
میتونی یکم با کنترل صدای تلویزیون رو کم کنی؟
- برخی حساسیت هایمان را کنار بگذاریم. مثلا اجازه دهیم کودک خودش غذا بخورد و اگر در این تمرین استقلال، غذایی ریخت یا لباسی کثیف شد، کودک را سرزنش نکنیم. چرا که اگر این تجربه ها نباشد، استقلالی هم اتفاق نخواهد افتاد.
میتوانید برای آشنایی با راهکارهای مستقل شدن کودک، کارگاه مجازی استقلال کودک را ببینید.
به جای امر و نهی، چه جملاتی به کار ببریم؟
- کاری که میخواهیم کودک انجام دهد، اول خودمان انجام دهیم و آن را اعلام کنیم. اگر این کار از سنین پایین اتفاق بیفتد، به عنوان یک الگو در ذهن کودک نقش میپذیرد. شاید کودک چند بار این کار را انجام ندهد؛ اما به مرور زمان این رفتار در او نهادینه میشود. مثلا هرگاه از بیرون به خانه بر میگردید، دستهایتان را بشویید و این شستن را اعلام کنید.
به یاد داشته باشید اگر این کار با جملات دستوری در کودک نهادینه شود، زمان هایی که شما نیستید او این کار را انجام نمی دهد.
- به او حق انتخاب دهید. به جای اینکه بگویید “این لباس رو بپوش”، بگویید “دوست داری بین این سه تا لباس کدوم رو بپوشی؟” همین کار عدم وابستگی را به کودک به طور غیر مستقیم آموزش میدهد.
دادن حق انتخاب به کودک به او شخصیت می دهد و کودک خود را مهم می داند و توانایی تصمیم گیری در سنین بالا تر را در او تقویت می کند.
- به جای سرزنش کردن، به او بازی پیشنهاد دهید.
بازی دنیای کودکان است. و کودک به بازی و هم بازی نه نمی گوید. به جای سرزنش کردن و تذکر بابت اتاق به هم ریخته، اول توقع خود را پایین بیاورید. زیرا کودک نمی تواند تمام وسایل را مرتب کند. آن هم با آن نظمی که شما انتظار دارید و بعد با زبان بازی از او بخواهید. “بیا جارو بشیم اتاق رو جارو کنیم.” “بیا عروسک ها رو پرت کنیم تو سبد قرمز، توپ ها رو پرت کنیم تو سبد سبز.” برای بازیهای غیرتکراری به باقچه مراجعه کنید.
امر و نهی در چه مواردی مجاز است؟
به کار بردن جملات دستوری و امر و نهی فقط در مواردی مجاز است که کودک می خواهد کار خطرناکی انجام دهد و جان خود و یا دیگران در خطر است.
بدیهی است اگر در سایر موارد امر و نهی به کودک نداشته باشیم، در این موقعیت ها کودک به راحتی حرف ها می پذیرد.
پیشنهاد می کنیم برای آشنایی با راهکارهای بیشتر، کارگاه مجازی حد و مرزآزادی کودک را ببینید.
