بهترین سن جدا کردن محل خواب کودک، چه سنی است؟
یکی از بحث برانگیز ترین مسائل تربیتی کودکان، سن جدا کردن محل خواب از مادر و مستقل شدن او هنگام خوابیدن است. و نظرات متفاوتی در این زمینه بین روانشناسان و کارشناسان تربیتی وجود دارد. خیلی ها بر این عقیده هستند که کودک باید از شش ماهگی جدا شود که در آینده عادت نکند.
ولی بهترین سن برای جدا کردن محل خواب کودک، حدود سن چهارسالگی است.
شما می توانید راهکار های کلی استقلال کودک را در کارگاه مجازی استقلال کودک، ببینید.
دلیل اول؛ بحران هایی که کودک با آن روبه رو می شود:
بحران اول، از شیر گرفتن است که کودک بین 22 تا 24 ماهگی یعنی حدود دو سالگی با آن رو به رو می شود.
بحران دوم از پوشک گرفتن است که حدود سه سالگی است.
بحران سوم، مساله ی مستقل شدن در خوابیدن است.
کودک توانایی مدیریت این بحران ها را باهم ندارد.
دلیل دوم؛ درک کودک از مفهوم اجازه گرفتن
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا لِیَسْتَأْذِنْکُمُ الَّذینَ مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ وَ الَّذینَ لَمْ یَبْلُغُوا الْحُلُمَ مِنْکُمْ ثَلاثَ مَرَّاتٍ مِنْ قَبْلِ صَلاةِ الْفَجْرِ وَ حینَ تَضَعُونَ ثِیابَکُمْ مِنَ الظَّهیرَةِ وَ مِنْ بَعْدِ صَلاةِ الْعِشاءِ ثَلاثُ عَوْراتٍ لَکُمْ لَیْسَ عَلَیْکُمْ وَ لا عَلَیْهِمْ جُناحٌ بَعْدَهُنَّ طَوَّافُونَ عَلَیْکُمْ بَعْضُکُمْ عَلى بَعْضٍ کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمُ الْآیاتِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ * وَ إِذا بَلَغَ الْأَطْفالُ مِنْکُمُ الْحُلُمَ فَلْیَسْتَأْذِنُوا کَمَا اسْتَأْذَنَ الَّذینَ مِنْ قَبْلِهِمْ کَذلِکَ یُبَیِّنُ اللَّهُ لَکُمْ آیاتِهِ وَ اللَّهُ عَلیمٌ حَکیمٌ
ای کسانی که ایمان آورده اید ، باید کسانی که برده ملکی شمایند و کسانی از شما که به حد بلوغ نرسیده اند (هنگام ورود به مسکن شخصی شما) سه بار (در سه وقت) اجازه بگیرند (و سر زده وارد نشوند) ، قبل از نماز صبح و هنگام ظهر که لباس های خود را وامی نهید و پس از نماز عشا که (این اوقات) سه وقت خلوت شماست ، گذشته از این (سه وقت) بر شما و بر آنها گناهی نیست (که بدون اجازه وارد شوند ، زیرا) آنها پیوسته (بر حسب ضرورت معاشرت) به دور شما می چرخند (یا شما با یکدیگر کار و رفت و آمد دارید و طلبیدن اذن مشکل است) . این گونه خداوند آیات (احکام) را برای شما بیان می کند و خداوند دانا و مصلحت دان است.
و چون کودکان شما به حد بلوغ رسیدند پس باید (در تمام اوقات وارد شدن) اجازه بخواهند چنان که کسانی که قبل از آنها (به سن بلوغ رسیده) بودند اجازه می خواستند.
خداوند در آیات 58 و 59 سوره ی نور، توصیه می کند که فرزندان در زمان های خاصی به هنگام ورود به اتاق والدین از آنها اجازه بگیرند.
می توانید در مورد اجازه گرفتن کودک از پدر و مادر، بیشتر بخوانید.
حال سوال مهم اینجا پیش می آید که کودک در چه سنی می تواند مفهوم اجازه گرفتن را درک کند. آیا کودک در شش ماهگی می تواند اجازه بگیرد؟
طبیعتا پاسخ منفی است.
دلیل سوم؛ مراحل خواب کودک
آنچه در روانشناسی مطرح می شود این است که خواب كودك دو مرحله دارد: مرحله سبك و عميق، در مرحله سبك، چشم حركت REM دارد و نيمه بسته است. بدن پيچ و تاب مي خورد و حركات تنفسي كودك نامنظم است. در مرحله عميق، بدن آرام، و تنفس منظم است و دست ها و پاها در دو طرف بدن رها مي شود.
80 درصد خواب كودكان سبك است و تا 3 سالگي 80 درصد خواب عميق مي شود و اين پديده از الطاف اللهي است تا كودك درخواب سبك بتواند در برابر سرما، گرسنگي، گرفتگي بيني و قطع تنفس عكس العمل نشان دهد.
كوكان، دائم از مرحله خواب سبك به عميق و برعكس در حال تغييرند و اين تغيير دائم دفعات بيداري و نتيجه دفعات زمان آسيب پذيري را بيشتر مي كند.
وجود مادر كنار كودك مي تواند انتقال از خواب سبك به عميق را با شيردهي يا نوازش و لالايي راحت تر كند و در صورت عدم حضور مادر، انتقال، به راحتي انجام نمي شود و كودك گريه هاي عصبي سر خواهد داد.
می توانید در مورد خواب و مراحل آن از نظر علمی، بیشتر بخوانید.
دلیل چهارم: پاسخ گویی به نیاز کودک
کودک منبع پاسخ گویی نیاز هایش را اول مادر و در درجه ی بعدی، پدر می داند. از طرف دیگر باید نیاز های زیستی و روانی کودک به سرعت پاسخ داده شود. وقتی کودک در اتاقی جداگانه خوابانده شود، وقتی شب می شود، زمان زیادی طول می کشد تا مادر کنار او بیاید. همین زمان باعث ایجاد ترس و اضطراب در کودک می شود.
از طرفی دیگر سن اضطراب جدایی کودک بین شش ماهگی تا حدود سه سالگی است و جدایی هنگام خواب می تواند این مشکلات را بیشتر کند.
یک سوال؛ مگر حدیث نداریم که کودک باید جدا خوابانده شود؟
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: سوگند به کسی که جانم در دست اوست؛ اگر کسی با همسرش درآمیزد و در اتاق کودکی بیدار باشد که آنان را ببیند و سخن گفتن و صدای نفس ایشان را بشنود، هرگز رستگار نمی‌شود. اگر پسر باشد، مردی زناکار و اگر دختر باشد، زنی زناکار می‌شود.
در روایات زیادی، بر این موضوع اشاره شده که کودک در معرض عمل جنسی قرار نگیرد. این به معنی جدا کردن محل خواب نیست. پدر و مادر با تغییر موقیت خود می تواند روابط خود را داشته باشند و هنگام خواب در کنار کودک باشند.
راهکار های جدا کردن محل خواب کودک:
باید اتاق و یا محل خواب کودک برای کودک جذاب شود. برای این کار، می توانید به جای خرید تخت قبل از به دنیا آمدن کودک، در چهار سالگی برای کودک تخت بخرید.
در صورت نداشتن امکان خرید تخت، می توانید یک جایی در خانه را به کودک اختصاص دهید.
تخت و یا محل خواب کودک را با مشارکت خود کودک، تزیین یا رنگ کنید.
می توانید همراه کودک به بازار بروید، پارچه بخرید و با همکاری فرزندتان ملحفه و روبالشتی بدوزید.
چراغ کوچکی را در اتاق هنگام خواب، روشن نگاه دارید.
در شب های اول کنارش باشید. کتاب و قصه بخوانید و به او بگویید که وقتی خوابش برد به تخت خودتان می روید.
شب هایی را همگی با هم در هال یا سان پذیرایی بخوابید.
شما می توانید بحث های کلی تر در مورد استقلال کودک را در مقاله ی زیر بخوانید:
