پرسش و پاسخ هایی در مورد خواب کودک

خواب کودک، یکی از نیاز های اولیه ی زندگی اوست که اگر این نیاز خوب تامین شود، تاثیر به سزایی در رشد و شادابی کودک دارد.

نحوه ی خواب کودک، سن جدا کردن محل خواب کودک از والدین، میزان ساعات خواب کودک از جمله عواملی است که در کیفیت خواب و هم چنین بروز مشکلات دیگر، مانند اضطراب، وسواس، انگیزه و علاقه ی کودک موثر است. پیشنهاد می کنیم علاوه بر مطلب زیر، مقاله بهترین سن جدا کردن محل خواب کودک چیست را نیز بخوانید.

در نوشته ی زیر، سعی کردیم با ارائه ی نمونه ای از پرسش و پاسخ ها، راهنمای برخی از این مسائل در رابطه با خواب کودک باشیم.

خانواده بزرگ شهید چمران پرسش و پاسخ هایی در مورد خواب کودکسوال شماره یک

دختر من سه ساله است و از زمان تولد تا الان، عادت داشته که روی پا بخوابد و ما تکانش بدهیم و تا این کار انجام نشود، خواب نمی رود. اما الان این کار خیلی برای ما عذاب آور شده. با توجه به اینکه منتظر تولد فرزند دوم خود هم هستیم و بسیار تلاش کردیم تا از این عادت دوری کند اما موفق نشدیم و با گریه کردن های شدید ما را متقاعد به عمل کردن این کار کرده. می خواستم بدانم چه جوری او را از این عادت بگیریم چون قطعا با آمدن فرزند دوم، این کار عذاب آور تر می شود.

پاسخ

عادتی که سه سال هست شکل گرفته را نمی شود یکدفعه برطرف کرد. این کار به کودک آسیب می زند. با توجه به شرایط شما و ورود کودک جدید، باید باز هم احتیاط بیشتری بکنید. تغییرهای این دوران از طرف والدین، نباید مهم و تاثیرگذار باشد. می توانید در قالب بازی، مدلهای مختلف بخوابید. در خاله بازی راه های مختلف خوابیدن مثل به پهلو خوابیدن و … را بازی کنید. و حواستان باشد او را حساس نکنید و اصلا مستقیم چیزی نگویید.
ضمانت اجرایی روش ترک عادت، این است که حساسیت تان را کنار بگذارید و اصلا نشان ندهید. بعضی مواقع بگویید دوست دارید بغلش کنید و به هم مهربانی کنید می شود کتاب داستانی که تصویر بچه ای که کنار مادرش خوابیده را به او نشان دهید و قصه اش را بگویید. شب ها دخترتان را کنارخودتان بخوابانید و بغلش کنید که احساس امنیتش از بین نرود.

سوال شماره دو

به چه صورت جای خواب دخترم که چهار سال دارد از خود جدا کنم؟

پاسخ 

خیلی خوب است که عجله نکردید و تا این سن، کودک را از خود جدا نکردید. جدا کردن زود هنگام، باعث مشکلاتی در بزرگسالی خواهد شد. این کار نیازمند صبر و بردباری شماست. و تا حدودی به علایق کودک شما بستگی دارد.
در صورتی که کودک آمادگی لازم را دارد:
۱. می توانید اتاق و یا محل خوابش را برای او جذاب کنید. مثلا همراه هم پارچه بخرید و ملحفه ی تخت و یا بالشت را با هم بدوزید.
۲. می توانید چند شب همه در اتاق و یا محل خواب کودک بخوابید. و بعد به تدریج شما از او جدا شوید.
۳. بعد از جدایی، شب ها هنگام خواب در کنارش بمانید و برایش کتاب و قصه بخوانید.
ان شاءالله به مرور از شما جدا خواهد شد.

سوال شماره سه

من پسرم سه سال و هشت ماهه است و حدودا یک سال و سه ، چهار ماهه بود که ما به خانه دو خوابه رفتیم و من او را جدا می خواباندم و بعد تنهایش میگذاشتم و هیچ مشکلی با این قضیه نداشت!
بعدها هم که او را از شیر گرفتم، بعد از روش های مختلف برای خواباندنش، نهایتا برایش کتاب میخواندم تا بخوابد و بعد تنهایش میگذاشتم.
اما بعد از به دنیا آمدن پسر دومم که الان هشت ماهه است امکانش نیست که پسر بزرگم را جدا بخوابانم و بعد سراغ پسر کوچکم بروم. چون همسرم به خاطر مشغله زیاد، امکانش را ندارد که پسر کوچکم را نگاه دارد تا من پسر بزرگم را بخوابانم. و معمولا پسر کوچکم چون هم زمان خوابش می آید، مدام گریه می کند. از وقتی که بچه دوم به دنیا آمده، ما به یک خانه ی یک خوابه آمدیم و شب، موقع خواب همه به یک اتاق می رویم. و معمولا تا من پسر کوچکم را شیر بدهم و خوابش ببرد، پسر اولم هم کنارم خوابش می برد و من او را بیرون میبرم و سر جایش می خوابانم.
برای مسئله جدا خوابی فرزند بزرگم، لطفا راهنماییم کنید که باید چیکار کنم؟

پاسخ

وضعیت شما طوری است که نباید فشار بیش از حد به خودتان وارد کنید. به دنیا آمدن بچه دوم و نقل مکان به خانه جدید، هر کدام سختی هایی را برای شما به همراه دارد. فعلا برای خواب فرزند اول تان صبر کنید تا شرایطتتان حالت طبیعی به خودش بگیرد.
فعلا کنار شما خوابیدن، مشکلی برایش ایجاد نمی کند. چند ماه که گذشت اگر قصد ماندن در همین منزل یک خوابه را داشتید، می شود اتاق را به او اختصاص دهید یا گوشه ای از هال برایش فضا ایجاد کنید تا متعلق به خودش باشد.

سوال شماره چهار

من یک پسر 4 سال و دو ماهه دارم که الان حدود یک هفته است که دارم تلاش می کنم جای خوابش را جدا کنم ولی هروقت می گویم دیگر باید اتاق خودت بخوابی، می گوید من از تنهایی می ترسم. دو شب هم کنارش ماندم تا خوابش ببرد و بعد از اتاق بیرون آمدم. ولی نزدیک های سحر بیدار شد و دوباره به اتاق ما آمد. بعدش هم دیگر برای خواب به اتاق خودش نرفت و گفت: تنهایی خوابهای بد می بینم.
حالا باید چه کار کنم؟ درست است که باز هم اجازه بدهم با ما بخوابد؟

بخوانید  تشویق ستاره ای برای بالای هفت سال خوبه؟

پاسخ

فعلا پافشاری نکنید. در اتاق خودتان برایش رختخواب بیاندازید یا تختش را بیاورید.
بعد می شود کم کم همه برای خواب، به هال بروید و بعد از مدتی، باهم اتاقش را کمی تغییر بدهید. پرده بدوزید، تختش را عوض کنید یا رنگ کنید. خلاصه هر کاری که لازم است تا اتاقش به نظرش جذاب تر بیاید.
در عین حال، روزها خیلی به او محبت بکنید. زباد در آغوشش بگیرید، ببوسیدش و بگویید چقدر دوستش دارید.
بازی هم با او بکنید. شب ها او را بغل کنید. برایش قصه بگویید و هر کاری به او آرامش می دهد.
نباید فکر کند قرار است شما و محبت تان را از دست بدهد. این حس خیلی بد است و بچه ها را دچار اضطراب می کند.

سوال شماره پنج

پسر من 4سال و9 ماهه است. برای خوابیدن می گوید یکی پیش من بخوابد. ما هم هرشب يکي کنارش می خوابیم. قصه های صوتی یا کتاب برایش می خوانیم. ولی بعد از دو و سه ساعت بیدار می شود. پیش ما می آید و نمی گذارد. ما هم بخوابیم. باز باید برسم پیشش بخوابم ولی بازهم فایده ندارد. بعد از دو و سه ساعت دیگر می آید و من دیگر خسته می شوم. می گویم همين جا بخوابد. ممنون می شوم، راهنمايي ام کنيد.

پاسخ

وابستگی کودکان در خواب، می تواند علت های مختلفی داشته باشد. زود جدا کردن محل خواب، دور ماندن از مادر در زمان های طولانی، تولد فرزند دوم، برخی اتفاق های ناگوار در زندگی مثل تصادف، از دست دادن عزیزان و … . برای جلوگیری از ادامه دار شدن این روند، در درجه ی اول باید حساسیت خود را از این مساله کنار بگذاریم. برای مدتی مثلا حدود دوماه، بدون اشاره به این مساله، همه باهم بخوابید. این خوابیدن دسته جمعی می تواند در اتاق کودک، در اتاق شما و یا حتی سالن پذیرایی باشد. بگذارید کودک اعتمادش جلب شود. بعد از گذشت چند مدت، به تدریج محل خواب او را جدا کنید.

سوال شماره شش

پسرم چهار سال و دو ماهه است و دخترم چهار ماه، تا قبل از تولد دخترم، همه با هم می خوابیدیم. اما از بعد تولد فرزند دوم، به علت محدودیت جا، پسرم در اتاق خودش، همراه با پدرش می خوابد. سوالم این پسر و دختر من می توانند اتاق خواب مشترک داشته باشند؟ تا چه سنی؟ یکی از کارهایی که می خواستیم بکنیم که انگیزه ای برای جدا خوابی بشود، این بود که وقتی دخترم یک سالش شد، تخت دو طبقه بگیریم و فضای خواب شان جدا از ما بشود، اما نمی دانم تا چه سنی می توانند با هم اتاق مشترک داشته باشند.

پاسخ

بهترین سن جدا کردن محل خواب، چهار سالگی به بعد است. اولا کودک سایر بحران های کودکی مانند از شیر گرفتن در دو سالگی و از پوشک گرفتن در سه سالگی را پشت سر گذاشته و آماده ی رو به شدن با این مساله است.
دوما در سن زیر چهار سال، کودک درکی از مفهوم در زدن و اجازه گرفتن را ندارد و به راحتی وارد اتاق پدر و مادر می شود. خوب است در سنی جدا شود که این مفهوم را درک کند.
مساله دوم: داشتن اتاق مشترک برای یک خواهر و برادر به خودی مساله ای ایجاد نمی کند‌.
در روایت ها هم به این موضوع اشاره شده که از شش سالگی در یک بستر نباشند. یعنی یک پتوی مشترک نداشته باشند.تخت های جدا در یک اتاق مشترک موردی ندارد.

سوال شماره هفت

درمورد جداکردن جای خواب بچه، از دید اسلام بفرمایید. پسرمن۱۰ماهه است و پیش ما می خوابد.

پاسخ

در مورد جدا کردن جای خواب فرزندان به طور مستقیم در روایات و توصیه های ائمه، سنی ذکر نشده است. آنچه در توصیه های دیگران که موافق زود جدا کردن هستند می شنوید ناظر به چند نکته است:
1- آیه استئذان سوره نور آیه 58 و 59 که توصیه می کند در زمان های خاصی فرزندان به هنگام ورود به اتاق والدین اجازه بگیرند.
2- روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله که می فرماید:
سوگند به کسی که اگر در اتاقی که کودکی در آن بیدار است با همسر خود همبستر شوید (آمیزش کنید) موجب می‌شود که کودک روی رستگاری را به خود نبیند.
در تکمیل این ها برخی روانشناسان هم با تاکید بر استقلال کودک سنین پایین (از 5ماهگی تا 15 ماهگی) را توصیه می کنند. در مورد آیات و روایات مورد استناد باید گفت که بیشتر دغدغه این است که کودک در معرض مسائل زناشویی نباشد. نه اینکه محل خوابش را بالکل از پدر و مادر جدا کنند. به قول فقها آیات و روایات از این جهت در مقام بیان نیستند. پس با حفظ این شرط می توان کودک را پیش خود خواباند.
آنچه در روانشناسی مطرح می شود این است که «خواب كودك دو مرحله دارد: مرحله سبك و عميق، در مرحله سبك، چشم حركت REM دارد و نيمه بسته است. بدن پيچ و تاب مي خورد و حركات تنفسي كودك نامنظم است. در مرحله عميق، بدن آرام، و تنفس منظم است و دست ها و پاها در دو طرف بدن رها مي شود.
80 درصد خواب كودكان سبك است و تا 3 سالگي 80 درصد خواب عميق مي شود و اين پديده از الطاف اللهي است تا كودك درخواب سبك بتواند در برابر سرما، گرسنگي، گرفتگي بيني و قطع تنفس عكس العمل نشان دهد.
كوكان، دائم از مرحله خواب سبك به عميق و برعكس در حال تغييرند و اين تغيير دائم دفعات بيداري و نتيجه دفعات زمان آسيب پذيري را بيشتر مي كند. وجود مادر كنار كودك مي تواند انتقال از خواب سبك به عميق را با شيردهي يا نوازش و لالايي راحت تر كند و در صورت عدم حضور مادر، انتقال، به راحتي انجام نمي شود و كودك گريه هاي عصبي سر خواهد داد.»(مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی)
ضمن اینکه کودک از 3سالگی ترس و تاریکی و اضطراب و این ها را درک می کند و برایش تنها خوابیدن ممکن است موضوعی ترسناک شود. از طرفی دیگر دوره های مختلفی مثل از شیر گرفتن، از پوشک گرفتن برای بچه ناراحت کننده است و فشار روانی خود را دارد، به همین خاطر پیشنهاد ما این است که بعد از این دو در حدود 4سالگی از خواب جدا کردن به صورت تدریجی اتفاق افتد.

سوال شماره هشت

دختر من سه ساله است و از زمان تولد تا الان، عادت داشته که روی پا بخوابد و ما تکانش بدهیم و تا این کار انجام نشود، خواب نمی رود. اما الان این کار خیلی برای ما عذاب آور شده. با توجه به اینکه منتظر تولد فرزند دوم خود هم هستیم و بسیار تلاش کردیم تا از این عادت دوری کند اما موفق نشدیم و با گریه کردن های شدید ما را متقاعد به عمل کردن این کار کرده. می خواستم بدانم چه جوری او را از این عادت بگیریم چون قطعا با آمدن فرزند دوم، این کار عذاب آور تر می شود.

بخوانید  هیجان کودک و ارتباط لمسی

پاسخ:

عادتی که سه سال هست شکل گرفته را نمی شود یکدفعه برطرف کرد. این کار به کودک آسیب می زند. با توجه به شرایط شما و ورود کودک جدید، باید باز هم احتیاط بیشتری بکنید. تغییرهای این دوران از طرف والدین، نباید مهم و تاثیرگذار باشد. می توانید در قالب بازی، مدلهای مختلف بخوابید. در خاله بازی راه های مختلف خوابیدن مثل به پهلو خوابیدن و … را بازی کنید. و حواستان باشد او را حساس نکنید و اصلا مستقیم چیزی نگویید.
ضمانت اجرایی روش ترک عادت، این است که حساسیت تان را کنار بگذارید و اصلا نشان ندهید. بعضی مواقع بگویید دوست دارید بغلش کنید و به هم مهربانی کنید می شود کتاب داستانی که تصویر بچه ای که کنار مادرش خوابیده را به او نشان دهید و قصه اش را بگویید. شب ها دخترتان را کنارخودتان بخوابانید و بغلش کنید که احساس امنیتش از بین نرود.

سوال شماره نه

درباره جدا کردن اتاق بچه موقع خواب، سوال دارم. بعضی کارشناسان میگویند از ۱۴ ماهگی بچه جدا بخوابد و بعضی میگویند تا سه سالگی صبر کنید. بین این دو نظر خیلی تفاوت هست! لطف میکنید بفرمایید چه زمانی مناسب است برای جداخوابی بچه ها؟

پاسخ

متاسفانه عمده مشکلات کودکان در سنین پنج و شش سالگی، از جمله اضطراب، وابستگی، لجبازی و … به دلیل عجله ی بی مورد والدین در زود جدا کردن کودک هنگام خواب است.
بهترین سن جدا خوابی کودک، از سن چهار سالگی است که آن هم باید به تدریج و با جذاب کردن محل خواب کودک انجام شود که کودک بتواند خودش محل خواب جدا را انتخاب کند.
اصولا نباید بحران های کودک باهم اتفاق بیفتد. ما در دو سالگی، از شیر گرفتن داریم، در سه سالگی از پوشک گرفتن… پس به دلیل عدم تداخل با این دو بحران، بهتر است جدا کردن محل خواب در چهار سالگی اتفاق بیفتد.

سوال شماره ده

پسرم الان دو سال و هفت ماهه است و من باردار هستم. قبلا همیشه من کنار او می خوابیدم تا خوابش ببرد. یا در اتاق خودش روی زمین و یا روی تخت من و پدرش می خوابیدیم.
الان روی تشک روی زمین خوابیدن، برایم خیلی سخت است شب ها پدرش کنار او می خوابد، اما باز بعد از یک ساعت، می آید و روی تخت ما، کنار من می خوابد تا خوابش ببرد. گاهی تا صبح همان جا ست، چون ماهم خوابمان می برد. حتی اگر وقتی خوابش برد او را به اتاقش ببریم، باز نصفه شب اگر بیدار شود می آید و توی تخت ما می خوابد.
صبح ها اگر زودتر از من بیدار شود، دوباره پیش من می آید و باهم بلند می شویم. چون پدرش صبح ها نیست، مشکلی نداریم. بعداز ظهرها هم کنار من، روی تخت ما می خوابد. اما شب ها اگر من توی اتاقش نروم، باز حتما پیش من می آید.
باید چی کار کنم؟ خصوصا که چندماه دیگر، قطعا این مساله انجامش برایم مقدور نخواهد بود!
مساله دیگر اینکه، جدیدا بیشتر به من وابسته شده،حتی در صحبت با دیگران، حتی گاهی در صحبت با پدرش، به من می گوید: مامان شما بگو. (حرفی را که خودش می خواهد بگوید) در صورتی که قبلا با آشنا ها راحت تر بود. خصوصا که من خیلی ناراحتم که با پدرش هم اینطوری رفتار می کند. انگار خجالت می کشد یا چیز دیگری. با اینکه باهم خیلی بازی می کنند، بیرون میروند و …

پاسخ:

بهترین زمان جدا کردن محل خواب کودک از مادر، سن چهار سالگی است. آن هم به تدریج نه یک باره.
شما خیلی زود اقدام به این کار کردین. خوب است شب ها همگی باهم بخوابید. حتی وقتی که نوزاد جدید به دنیا آمد.
باید کاملا کودک بتواند تنها بخوابد. اصرار شما بر جدایی، قطعا در زمان به دنیا آمدن کودک دوم، نتیجه ی عکس خواهد داشت.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

این سایت از اکیسمت برای کاهش هرزنامه استفاده می کند. بیاموزید که چگونه اطلاعات دیدگاه های شما پردازش می‌شوند.