همسالان
نام مشاور : سرکار خانم زهرا مرزانی
پرسش
یک خواهر زاده دارم که پنج سال و نیمشه، که پیش دبستانی میره و در مدرسه تکلیف دفتر شطرنجی شو انجام نمیده، و بچه های مدرسه باهاش دوست نمیشن، چند روز پیش از یکی از هم کلاسیاش وسیله می خواسته بهش نداده و فاطمه ما ، مداد رو خواسته بکنه تو چشم هم کلاسیش که برای تنبیه میز آخر نشوندنش و دیروز دفتر یکی از هم کلاسی شو پاره کرده و معلم شون گفته یه دفتر بخره و ببره برای دوستش ، و به خاطر این کاراش مدیر و نماینده کلاسا میگن بچه ها با فاطمه ما بازی نکنن. و فاطمه هی تلاش می کنه دوست بشه و هیچ کس دوست نمیشه و عکس العمل های نادرست از خودش نشون میده .البته مدرسه فاطمه کمی هم پر حاشیه ست و یک معلم و مدیر کارنابلد داره .الان هم گفتن که باید فاطمه رو ببریم آموزش و پرورش منطقه ، بچه پنج ساله دچار استرس شده، و کلا یه برچسب بد به فاطمه زده تو مدرسه ، می دونم که سرتون شلوغه، ولی اگر لطف کنین اورژانسی این مسئله ما رو جواب بدید یک دنیا ممنون، چون مسئله بحرانی شده. با تشکر فراوان
توصیف مسئله
دختر 5سال و نیمه ای که در پیش دبستانی تکلیف انجام نمی‌دهد و در ارتباط با همکلاسی هایش به مشکل جدی خورده است.
ریشه
- سن زیر 7سال، برای تکلیف‌محوری نیست. بچه ها در این سن باید آزادانه بازی کنند و در قید و بند چیزی نباشند. بنابراین نباید این مسائل ملاک محبوبیت یک بچه قرار بگیرد.
- مسئله مهم دوم، تلاش فاطمه برای دوست یابی و ارتباط با دیگران است. او هر دفعه با روش خود سعی دارد با دیگران ارتباط برقرار کند اما راهش را بلد نیست و آسیب می‌زند.
- حساسیت‌ها و واکنش‌های نادرست معلم و مدیر و بقیه باعث شده این رفتار در کودک بیشتر شود.
- به طور کلی کودکان زیر 7 سال به جهت تجربه و دایره لغات محدود، در انتقال احساس و منظور خود به کمک بقیه احتیاج دارند و نمیتوانند به تنهایی این کار را بکنند. بنابراین در مدرسه نقش معلم و کادر مدرسه پررنگ می‌شود و در خانه نقش والدین اطرافیان.
- امرو نهی زیاد، نداشتن آزادی کافی جهت بازی، انتقادات زیاد، حساسیت خانواده نسبت به تمیزی و کثیفی،آداب دانی،نظم، قالب های ذهنی زیاد اطرافیان و … ممکن است کودک را سخت و غیرمنعطف کرده باشد.
- معمولا وقتی پدر و مادر و افراد تاثیرگذار در تربیت، روحیه ایده‌آل گرا و غیرمنعطفی داشته باشند کودکان هم الگوبرداری می‌کنند. مثلا مرتب و هماهنگ بودن لباس ها، تاکید به ساعت خواب، تاکید بر تمیزی دائمی خانه و …
راهکارها
- در مرحله اول بهتر است که مدرسه فاطمه را عوض کنید.
اگر امکان تغییر مدرسه نیست با مدیر یا مربی فاطمه صحبت کنید و سعی کنید مسئله ای که پیدا کرده را شفاف برایشان توضیح بدهید تا سعی کنند از خوبی‌های فاطمه برای دوستانش بگویند و آنها را برای دوست شدن با او ترغیب کنند. - خودتان به فاطمه پیشنهاد بدهید برای دوستانش هدیه درست کند یا حتی قبلش با خودش صحبت کنید که: به نظرت چطوری می تونی دوستاتو بیشتر کنی؟ ببین دوستات از چی خوششون میاد همونو براشون درست کن ببر.
از مربی و مدیر هم بخواهید در این زمینه کمک کند و سر کلاس با تسهیلگری مناسب روابط را تلطیف کند.
مثلا: مثل اینکه فاطمه یه دونه پاک کن لازم داره. کی میتونه بهش قرض بده؟
خب فاطمه تو میتونی مداد رنگی سبزتو به زهرا قرض بدی؟ - بهتر است حتی با یک یا دو نفر از بچه های مدرسه ارتباط خانوادگی داشته باشید و بچه ها و مادرهایشان را دعوت کنید تا برای بازی به منزلتان بیایند. انواع بازی‌ها را انجام دهید. مثلا قایم موشک، آشپزی ساده مثل کیک و ژله، آب بازی، خمیربازی، نقاشی و …
توجه داشته باشید که در منزل هم باید امر تسهیلگری بزرگترها باشد چون ممکن است چالش جدی پیش بیاید. - بهتر است هم خود شما و هم مدیر و معلم دید تازه ای به فاطمه پیدا کنید. او را به عنوان یک کودک معصوم بپذیرید و باور داشته باشید که او فقط در دوست یابی به مشکل خورده است و قصد آزار کسی را ندارد.
ذهنیت ما نسبت به هر کَس در رفتار ما با او تاثیر می‌گذارد. - لطفا با مدیر و معلم صحبت کنید هرچند که کار سختی است اما نسبت به کارهای فاطمه واکنش منفی و قهری نداشته باشند نه در چهره و نه در کلام.
- لطفا در منزل شرایط آرامی را برای فاطمه فراهم کنید. امر و نهی و انتقادات را تا مدتی کنار بگذارید و فقط نکات مثبت او را بازگو کنید هر چند که کوچک باشد.
اجازه دهید فاطمه در منزل حتی‌الامکان آزادانه بازی کند و محدودیتی نداشته باشد.
از گفتن جملات زیر پرهیز کنید. مثلا: نریز، ندو، مواظب باش نشکنه، آروم صحبت کن، سلام کردی؟، خونه رو کثیف نکن، و … - لطفا شما به عنوان پدر و مادر یا هر کسی دیگر سعی کنید چارچوب‌های ذهنی خود را بشکنید و در موقعیت های مختلف منعطف ترین واکنش را نشان بدهید. مثلا: گاهی با دست غذا بخورید یا …
