چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

چمران کجاست؟

در مدرسه چمران چه می گذرد؟ مجموعه چمران با دیگر مجموعه های آموزشی چه تفاوتی دارد؟ اهداف اصلی چمرانی ها چیست؟ برای دست یابی به این اهداف چه اقداماتی انجام می دهند؟ در این نوشته سعی داریم نگاهی اجمالی به موضوعات زیر داشته باشیم.

  • اهداف چمرانی ها

  • ضرورت تحول آموزش و پرورش

  • برنامه ی چمرانی ها برای حل چالش های امروز آموزش پرورش

  • بازنگری در اهداف مدارس

  • ساختار تشکیلاتی چمران

  • مشکلات مدل سازی

  • اصول و ارزش های چمرانی

اهداف چمرانی ها

اصلی ترین دغدغه های چمرانی ها و ساختار و ارزش های آن ها صحبت کنیم. از چالش های آموزش و پرورش و ضرورت نیاز به تحول آموزش پروش سخن بگوییم. اصلی ترین دغدغه ی چمرانی ها از ابتدا، تحول آموزش و پرورش بود. بر اساس تجربه و بررسی هایی که در این راستا انجام شد، فعالیت های چمرانی ها حول  3 محور توجه به محرومین، تاسیس مدرسه و مدل سازی مدرسه شکل گرفت.

1. توجه به محرومین

با توجه به تجربه ی ما در اردوهای جهادی و درک نیاز های واقعی محرومین، توجه به محرومین جزء یکی از دغدغه های اصلی چمرانی ها شد. تجربه های جهادی منجر به  تقویت نگاه جهادی در کار ما بود. در تجربه ی سفر به مدرسه شهید چمران در لبنان، مدلی که شهید چمران در رسیدگی به مناطق محروم داشتند خیلی مورد توجه ما قرار گرفت. این مدل تاثیر عجیبی در شکل گیری و تربیت نسل مقاومت امروز داشته است.

2. تاسیس مدرسه

مدرسه محور فضای تربیتی امروز و مهم ترین جا برای حضور و تاثیر پذیری در دوران آموزشی 7 تا 18 سال است. درنهایت برای کار در راستای دغدغه ی کارعمیق فرهنگی و جهادی، در سال 92 حسینیه کودک شهید چمران برای بچه های مهد و پیش دبستانی و در سال 95 ادبستان دخترانه شهید چمران و ادبستان پسرانه شهید چمران تاسیس شد.

3. مدل سازی مدرسه

ما می دانستیم که ما با تاسیس یک مدرسه به هدفمان نمی رسیم و به یک مدل سازی و جریان سازی نیاز داریم تا بتوانیم به هدف خود که تحول آموزش و پرورش است برسیم.

چرا باید آموزش و پرورش متحول شود؟

لازم است که قبل از توضیح مدل مدرسه ی چمران به چرایی لزوم تحول آموزش و پرورش بپردازیم. در ادامه به چند چالش جدی آموزش و پرورش امروز اشاره می کنیم.

  • افراد پس از طی روند آموزش و پرورش و گرفتن مدرک، آمادگی ورود به شغل ندارند.
  • عدم آشنایی با نقش های اجتماعی مثل نقش پدری و مادری و عدم آشنایی با وظایف و اقتضای هر نقش
  • یکی دیگی از چالش های بزرگ، بی انگیزه شدن دانش آموز و دانشجو بعد از ورود به سیستم است. دانش آموز قبل از ورود به سیستم پر از انگیزه برای یادگیری است ولی وقتی وارد سیستم می شود از درس خواندن متنفر می شود.
  •   فرد نمی تواند برای آینده خود برنامه ریزی کند و تصمیم بگیرید.  نمی‌تواند آینده خود را ترسیم کند. خودآگاهی نسبت به علاقه و استعداد خودش ندارد. نمی‌داند که در چه حوزه ای مهارت دارد و..
  • وقتی به  خروجی سیستم آموزشی فعلی کاری سپرده می شود، با خلاقیت پایین و مولد نبودن در حیطه های علمی و عملی مواجه می شویم. فرد فقط دوست دارد که یک کار کارمندی داشته باشد و برایش مهم نیس که چه اتفاقی در آن می افتد واین برای کشور بحران های زیادی ایجاد می کند.

برنامه ی چمرانی ها برای حل این چالش ها

ما برای برطرف کردن این چالش ها، در مدل مدرسه چمران، برنامه هایی داریم که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم. یکی از بزرگ ترین دغدغه های ما، زنده نگاه داشتن انگیزه ی بچه ها برای کسب دانش ومهارت و تاثیر گذاری است. ما سعی کردیم برای بالا نگه داشتن  انگیزه، طراحی و برنامه داشته باشیم. در ادامه به چند نمونه از این طرح ها اشاره می کنیم.

1. بالابردن انگیزه با آموزش بازی محور

یکی از مهم ترین تلاش های ما بالابردن انگیزه با آموزش بازی محور است. کل زندگی یک بچه بازی است. به میزانی که به علاقه کودک و اقتضا سن او بها بدهیم، اوانگیزه دارد که با ما ادامه بدهد ولی اگر مدام به او فرمان بدهیم و او از چیزی که هست فاصله بگیرد و از چیزی که هست خالی شود، انگار آن روح از او گرفته شده است و مثل یک ربات کار ها را انجام می دهد ولی آن اراده و انگیزه دیگر در او نیست.

برای استفاده از تجربه های چندین ساله ی تیم چمرانی ها در قالب کارگاه ها و ایبوک های آموزشی و تربیتی،  می توانید به سایت کاچی (محصولات چمرانی) مراجعه کنید. برای نمونه در لینک زیر می توانید ایده های چمرانی ها برای آموزش فارسی کلاس اول و ریاضی کلاس دوم با بازی را مشاهده کنید.

بسته بازی فارسی اول

بسته بازی ریاضی دوم

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

2. ساعت های انتخابی

ما یک سری ساعت داریم که ساعت های انتخابی هستند و بچه ها در آن خودشان نوع فعالیت،کتاب یا بازی را انتتخاب می کنند. این کار به زنده نگه داشتن شادابی و علاقه ی بچه ها به فعایت ها و تبدیل به ربات نشدن آن ها خیلی کمک می کند.

برای استفاده از کوله بار تجربه مربیان چمرانی می توانید به کارگاه های یک کوله تجربه ی معلمان چمرانی موجود در سایت کاچی (محصولات چمرانی ها) به طور مثال یک کوله تجربه مربیان چهارم دبستان مراجعه کنید.

3. زیر دبستان آموزش ممنوع

ما در مدرسه ی چمران قبل از دبستان آموزش نداریم اما یادگیری داریم! وقتی بچه بازی می کند در واقع در همان بستر بازی چیز های زیادی را تجربه می کند و یاد می گیرد. مثلا کودک من وقتی با درهای قابلمه بازی می کند می فهمد که آن دری که برای این قابلمه نیست داخلش نمی رود. این خودش یک بستر آموزش است و نیازی به ابزار مونته سوری نیست‌. همه این آموزش ها در همان بستر های ساده بازی بچه ها انجام می شود. این باعث می شود که قدرت شناخت و اکتشاف با خود بچه ها باشد و مصرف کننده آموزشی نباشند. مصرف کنندگی در روند آموزش ، آدم ها را آماده خور و ضعیف بار می آورد و نهایتا بی انگیزه می شوند. نقطه مقابل مصرف کنندگی اکتشاف و اراده و انگیزه است.

بخوانید  ادبستان دخترانه شهید چمران، جایی برای زندگی در خانه ای به نام مدرسه

برای استفاده از ایده های چمرانی برای بازی با کودک پیش از دبستان می توانید به کارگاه ها و ایبوک های آموزشی و تربیتی موجود در سایت کاچی (محصولات چمرانی ها) به طور مثال بسته بازی هیجانی زیر 7 سال و کارگاه اصول بازی با کودکان  مراجعه کنید.

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

4. آموزش مهارت ها در قالب پروژه

پروژه های چمرانی ها، بسترهای  واقعی زندگی هستند که معلم آن را فورمولیزه می کند. مثلا خوردن صبحانه را تبدیل به پروژه می کند. پروژه شامل ایده پردازی ،طراحی ،اجرا و ارزیابی است. مثلا می خواهیم برای صبحانه املت درست کنیم.چند تخم مرغ و گوجه نیاز است؟ نسبت تخم مرغ و گوجه چه طور باشد؟ شعله چه میزان باشد؟ همه ی این ها می تواند بستر آموزش ریاضی و مهارت آشپزی و تعاملات اجتماعی و سبک زندگی در قالب یک بستر واقعی در زندگی روزمره باشد، که ما نامش را پروژه می گذاریم. در حوزه کسب و کار نیز بچه ها در همین پروژه ها تجربه پیدا می کنند.

اتفاق مهمی که در مدرسه ما می افتد این است که بچه ها از لحاظ مهارتی توانمندی های بالایی پیدا می کنند. در ساختارهای مهارت محور مثل مدرسه فنی حرفه ای  معمولا یک بار بچه با یک فعالیتی مثل تراشکاری آشنا می شود. در حالی که در روند واقعی آموزش های مهارت محور بچه باید مکرر آن فعالیت را انجام بدهد. مکرر پیچ تولید کند. مکرر آشپزی کند. مثلا در مدرسه ی چمران بچه ها در طول سال حدود ۲۰ بار کیک درست می کنند.

فواید یادگیری پروژه محور

  • یادگیری در بستر زندگی
  • بالارفتن مهارت
  • دید واقعی نسبت به شغل آینده و نقش اجتماعی آینده و بازار کار آینده
  • زنده ماندن انگیزه و اراده

5. سبک زندگی و پروژه در بستر زندگی

یک اصل مهم  این است که زندگی فقط کار نیست. چالش امروز خانواده ها این است که پدر در کار غرق شده است. دین فقط در قالب نماز و روزه معرفی می شود. در حالی که دین یک سبک زندگی است. مطلب مهمی که آقا در بیانیه گام دوم به آن تاکید کردند و ما از آن عقب هستیم، آموزش فرهنگ در قالب زندگی واقعی است.

زمان غذا و زنگ تفریح و لباس بچه ها نقطه های پرت مدرسه نیستند، که به معلم ربطی نداشته باشند. معلم های چمرانی در زنگ تفریح بچه ها بازی طراحی می کند و حضور دارد. با بچه ها تعامل دارند. برای زنگ ناهار و این که چه قصه ای تعریف شود وچه مسئولیت هایی پخش شود، برنامه دارند. مثلا سفره روی زمین بندازیم. بچه ها خودشان ظرف بشورند. خودشان مسئولیت ها رو به عهده بگیرند. همه این ها طراحی فرهنگی غذا خوردن است. کمک می‌کند در لایه شخصیتی بچه ها مسئولیت پذیر بشوند. یک بخش مهمی از آداب ما به آداب تغذیه اختصاص داده شده است.

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

6. پروژه در بستر اردو و حضور در جامعه

بچه ها باید حضور در جامعه را تمرین کنند. برای تعاملات اجتماعی بچه ها، ما هر هفته بچه ها رو اردو می بریم. برای اردوها برنامه داریم. پروژه ها در بستر اردو تعریف می‌شوند. مثلا برای پروژه کاشی سازی بچه ها به موزه ی کاشی رفتند. برای اردو ها طراحی داریم مثلا در پارک پروژه گنج یابی داریم کیسه کشف به بچه ها می دهیم که بگردند و یک چیزهایی جمع کنند و…

اردوهای محلی شامل مغازه ی محل، میوه فروشی، بی آرتی و بانک و… است. در این اردو ها بچه ها محیط را کامل بررسی می کنند و تعاملات اجتماعی را یاد می گیرند. به اعتقاد ما بخش مهمی از کتاب اجتماعی در همین اردوهای محلی آموزش داده می شود. پس بستر واقعی زندگی برای بچه ها آموزش دارد.

برای استفاده از تجربه های چمرانی ها در زمینه ی اردو، می توانید به کارگاه ها و ایبوک های آموزشی و تربیتی موجود در سایت کاچی (محصولات چمرانی ها) به طور مثال کارگاه گردش های یک چمرانی کوچک (فوت و فن های اردوی دبستان)  مراجعه کنید.

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

بازنگری در اهداف مدارس

هرم اهداف مدارس به ترتیب اولویت از پایین (شروع از قاعده ی هرم) به این صورت است:

  • خود انگیختگی، انعطاف پذیری، تجربه پذیری، مسئولیت پذیری، نظم، احترام
  • سبک زندگی اسلامی (تغذیه، لباس، تعاملات اجتماعی)
  • مهارت های دست ورزی (انجام کارهای شخصی، کار با ابزار) کلامی ( فن بیان، گوش کردن)
  • دانش

دو لایه مهم پایین در طراحی سنتی دیده نشده است. در بعضی کتاب ها به صورت تئوری آمده است ولی طراحی و ارزیابی برای آن وجود ندارد. خصوصیات فردی یا در ادبیات دینی شاکله در لایه پایین شکل می گیرد. مثلا در سبک زندگی سلام کردن خیلی برای ما اهمیت دارد. برای این هدف ما خودمان خیلی خوب به بچه ها سلام می کنیم. گروه بندی بچه ها و کارهای گروهی بچه ها و هویت گروهی آن ها خیلی برای ما اهمیت دارد.

در طراحی سنتی بیشتر به لایه بالا که دانش است اهمیت داده می شود. در حالی که در دوره ابتدایی و پیش از آن، لایه های پایین در حال شکل گیری هستند و اهمیت زیادی دارند. اگر ما بچه ای را با انگیزه درونی بالا و مسئولیت پذیر و دغدغه مند بار بیاوریم حتی اگر از لحاظ آموزشی ضعیف هم باشد، می تواند جایگاه خودش را پیدا کند. افرادی زیادی در دنیا وجود دارند که از لحاظ درسی بالا نبوده اند ولی شرکت های بزرگی را اداره می‌کنند.

برنامه روزانه مدرسه

صبح گاه: چرا باید یک ساعت طولانی بچه ها را سر پا نگه داریم و ورزش کنند و قرآن بخوانند؟ ما یک زمانی را در حیاط با بچه ها بدو بدو می کنیم و بازی می کنیم.  اگر شعار و مرام نامه ای داشته باشیم می خوانیم. بقیه صبح گاه را داخل کلاس برگزار می کنیم. برنامه روز را معلم با بچه ها در میان می‌گذارد که امروز چه کارهایی قرار است انجام دهیم.

بخوانید  مهد کودک مطلوب چه ویژگی هایی دارد؟
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

برنامه ی انتخابی: برنامه بچه ها لزوما ثابت نیست و بنابر یک سری اقتضائات تغییر می کند. یک سری از فعالیت ها را خود بچه ها انتخاب می کنند. فعالیت های انتخابی شامل بازی های انتخابی، کارهای مربوط به خود کلاس مثل مرتب کردن کلاس و… است. این برنامه به این معنی نیست که ما درس نداریم. درس هم جایگاه خود را دارد. به خصوص در پایه های بالاتر بحث آموزش خیلی پررنگ تر می شود.

نماز و تکلیف: طراحی ما در بحث نماز این است که بچه های چهارم به بالا نماز بخوانند، ولی اجبار به صورت مرسوم نداریم. بخش زیادی از تکلیف و ارزیابی باید در مدرسه اتفاق بیفتد. فعالیت منزل بیشتر از جنس مسئولیت ها و پروژه ها می باشد. پایه های بالاتر تکلیف در خانه بیشتری دارند ولی باز هم نسبت به معمول کمتر تعریف می کنیم.

خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران
خانواده بزرگ شهید چمران چمران کجاست؟ نگاهی اجمالی به اهداف وساختار مجموعه چمران

ساختار تشکیلاتی چمران

در کنار ادبستان و حسینیه و ستاد اجرایی یک مرکز پشتیبانی تربیتی به نام راهچه  داریم، که ماموریت مدل سازی و جریان سازی را به عهده دارد. یک هسته فکری و پژوهش راهبردی (برهان) بیرون از مجموعه در حوزه مشکات داریم. بحث های فکری و اندیشکده ای و در حوزه تحول نظام آموزشی در برهان اتفاق می افتد.
مرکز پشتیبانی تربیتی که وظیفه ی مدل سازی و جریان سازی را به عهده دارد، شامل رسانه ، مشاوره، تربیت نیرو شتاب دهنده می باشد.

رسانه: شامل فضای مجازی، مستند سازی، تولید محتوا می باشد. مستند سازی برعهده ی معلم ها و تیم مخصوص آن است.

مشاوره: مشاوره شامل دو بخش مشاورین و پلت فرم است. بخش مشاوره ناظر بر رویکرد بومی و اسلامی است. سعی کردیم نگاه رایج روانشناختی که درمان محورو مریض محورو اختلال محور هست را بازنگری کنیم. هم چنین سعی میکنیم روی اصلاح الگوی تربیتی خانواده کار کنیم. مثلا اگر کسی برای بیش فعالی با ما تماس بگیرد نسخه ما بازی درمانی و.. نیست و سعی می کنیم الگوی خانواده را اصلاح کنیم. الگوی تربیتی شما می‌تواند مدل تربیتی فرزند شما را مدیریت بکند.
تربیت نیرو: نیرو ها برای شاخه های مربی، مشاور، تولید محتوا تربیت می شوند. برای تربیت نیرو یک ساختار داریم و دوره هایی را برگزار می‌کنیم. نیرو ها باید دو ماه آموزش نظری و دوماه آموزش عملی و ۹ ماه کارورزی را پشت سر بگذارند.

مشکلات مدل سازی

ضعف الگوی علمی عملیاتی مدرسه داری: در مورد الگوی مدرسه داری مشکلی که داشتیم این بود که اساتید حوزه و دانشگاه فقط در مورد تربیت صحبت داشتند. در مورد مدرسه داری گویا خلأ وجود داشت. مدرسه یک نهاد پیچیده است که در دل یک جامعه مدرن طراحی شده است. ساختار نیروی انسانی و مدیریتی ، مدل تربیت نیروی انسانی، ساختار اداری و سازمانی، مدل ارزیابی این ها همه مولفه های پیچیده ای است که باید از دل عملیات طراحی بشوند.
نبود الگوی توسعه و جریان سازی: بر فرض که الگوی خوبی طراحی کردیم حالا چگونه آن را توسعه بدهیم؟

پیچیدگی تعلیم و تربیت ومؤلفه های اثر گذار: تعلیم و تربیت و مولفه های اثر گذارتعلیم و تربیت در مدرسه به خاطر جامعیتی آن، پیچیدگی های زیادی دارد. به عبارت دیگر مدرسه مثل یک جامعه ی کوچک است که در سطوح مختلف مخاطب دارد.  از دانش آموز تا مربی و خانواده و آموزش و پروش و نهاد های بالا دستی و….

اصول و ارزش های چمرانی

  • محرومین: بخشی از کار ما وقف محرومین باشد.
  • برنامه رشد: برای رشد و ارتقاء شخصیتی، علمی و مهارتی خودمان برنامه داشته باشیم. (مطالعه و آموزش زیاد) تابستان ها برای مربی ها برنامه داریم و در طول سال به صورت مستمر برنامه داریم.
  • اولویت: تربیت انسان ها اولویت اصلی ما است. (شغل و پول نیست)
  • قرآن و ولایت: قرآن وولایت دو رکن مهمی هستند که برای محوریت آن ها در کارمان باید برنامه داشته باشیم.
  • جهاد: جهاد جزء مهم دین و جامعه انسانی است. تلاش مجاهدانه را سرلوحه ی کار ما است. (کار جهادی)
  • چالاکی: همیشه برای تغییر چالاکیمان را حفظ می کنیم و از خشک شدن و روزمرگی گریزانیم.
  • انعطاف پذیری:  یک مولفه ی مهم که در مورد کادر خودمان و خانواده ها می‌سنجیم میزان انعطاف است. چون ضرورت تحول، انعطاف و پذیرش و تاب آوری است. زمانی که پذیرش ما پایین باشد قابلیت تحول نداریم. به این دلیل معلم های ما در سنین پایین هستند. ترجیحا معلم بی سابقه و غیر مدعی (در فضای علمی ومذهبی) انتخاب می کنیم. نیروی مجموعه تحولی را خود مجموعه باید بسازد و در غیر این صورت نیرو انعطاف لازم برای تحول را ندارد. آدم های سنتی خیلی طول می کشد که با سیستم ما اخت بگیرند.
  • نظم و تعهد: حرکت منظم و متعهدانه باید ویژگی مهم گروهی ما باشد. سعی میکنیم علی رغم صمیمیت نظم و تعهد را حفظ کنیم.
  • هویت جمعی: ما روی هویت جمعی هم برای کادر و هم برای خانواده ها خیلی تاکید داریم. سعی میکنیم عرق چمرانی بودن برایشان پررنگ باشد و خدا را شکر این هویت خیلی پر رنگ است.
  • حرکت گروهی: توجه به حرکت گروهی و تشکیلاتی و تک روی نکردن جز جدایی ناپذیر کار مدرسه ای موفق است. حرکت گروهی و تشکیلاتی سرعت و هماهنگی رشد ما را بیشتر می کند. از هر چیزی که به هویت جمعی ما و حرکت گروهی ما ضربه بزند پرهیز میکنیم. (تک روی نکردن و خودخواه نبودن)

در فیلم زیر می توانید، توضیحات جامع حجت الاسلام اعلایی، موسس ومدیر مجموعه ی چمران در خصوص این مجموعه را مشاهده کنید.