بایگانی دسته ی مقاله تربیتی

استقلال کودک در نگاه اول خوب است اما مساله این است که در چه سنی و چه توقعی از کودک داشته باشیم.

• مثلا آیا کودک دو ساله می تواند خودش غذا بخورد؟
• آیا کودک چهار ساله می تواند خودش لباس هایش را بپوشد؟
• آیا کودک شش ساله می تواند خودش به دستشویی برود؟

شما به عنوان والد یا مربی باید نگاه خود را به استقلال تعیین کنید. مادری هستید که معتقد هستید کودک باید در تمام کارها مستقل باشد و یا همه ی کارها را برای فرزندتان انجام می دهید؟

در هر دو صورت باید نگاه تان را به مسئلۀ استقلال تغیر دهید. اگر جزو گروه اول هستید، باید این را بدانید که شما هم به عنوان فردی سی و چند ساله هنوز در تمام امورتان مستقل نیستید، پس کودک پنج ساله ی شما هم نمی تواند در همۀ کارهایش مستقل باشد. پس توقع خودتان را پایین بیاورید.

اگر جزو گروه دوم هستید، باید بدانید که از سر دلسوزی و نا آگاهی، بیشترین ظلم را در حق کودکتان انجام می‌دهید. کودک در هفت سال اول است که می تواند با تجربه کردن و آزمون و خطا، برخی کارها را انجام می دهد و توانایی انجام کارها را به دست آورد.
در این نوشته سعی داریم حدود استقلال و راه‌هایی برای مستقل شدن کودک را بیان کنیم.

استقلال از چه سنی شکل می گیرد؟

در قدم اول خوب است لیستی از کارهایی که برای فرزندتان انجام می دهید را بنویسید. به عنوان مثال:
از خواب بیدارش می کنم.
برایش لقمه می گیرم.
لباسش را تنش می کنم.
بند کفش هایش را می بندم.
و …
بسته به سن کودک شما، می تواند این لیست کوتاه‌تر یا بلند باشد. حال باید هر کاری که انجام می دهید را با سن کودک خود و توانایی که دارد بسنجید. مثلا کودک چهارساله می‌تواند خودش غذا بخورد، پس با کمی کمک از سوی شما، می توانید این کار را برعهده ی خودش بگذارید.
برای استقلال نمی توان یک سن تعیین کرد. مثلا بگوییم از سن چهار سالگی دیگر کودک کاملا باید مستقل باشد. بلکه در هر سنی می‌تواند در یکی از زمینه‌ها مستقل باشد.

ریشۀ وابستگی‌های غیر عادی کودکان در چیست؟

دلایل زیادی می تواند باعث بروز وابستگی باشد. اما احساسات والدین و محبت افراطی به کودک، عدم صبر و حوصله والدین برای انجام کارها توسط کودک، آرامش و راحتی بیشتر خودمان می تواند از عواملی باشد که کودک نتواند مستقل باشد.

راهکارهای مستقل کردن کودک چیست؟

1. تا می توانید به کودک خود قدرت اننخاب دهید. در انتخاب لباس، پارکی که می خواهید بروید، کتابی که می خواهید بخوانید و … . کودک با انتخاب کردن توانایی تصمیم گیری پیدا می کند. وقتی در کودکی در مورد چیزهای کوچک تصمیم گیری کند، در بزرگسالی می‌تواند در این زمینه مستقل باشد. 
2. اجازه دهید کودک آزمون و خطا کند. معمولا کودکان در انجام کارهایشان بسیار آهسته عمل می کنند. مثلا زمان بیشتری طول می‌کشد غذا بخورند یا اگر بخواهند لباس بپوشند، زمان زیادی را صرف می کنند. در این مواقع باید با صبوری با کودک برخورد کنید و اجازه دهید با آزمون و خطا و تلاش خودش به نتیجه برسد.
3. در پاسخ دادن به سوالات او عجله نکنید. مثلا وقتی در مورد یک حیوان سوال می کند سریع پاسخ ندهید او را تشویق کنید تا خودش پاسخ سوال را پیدا کند. مثلا با دادن یک کتاب به او فرصت جستجو و اکتشاف را به او بدهید.

تفاوت دختر و پسر در مستقل شدن چیست؟

در زمینۀ استقلال در سنین زیر هفت، تفاوت زیادی بین دختر و پسر وجود ندارد. این تفاوت در هفت سال دوم بیشتر شکل می گیرد چرا که جامعه توقعات متفاوتی از دختر و پسر دارند.

اگر کودک دوست داشته باشد برخی کارها را برایش انجام دهیم، چه رفتاری باید انجام دهیم؟

اول از همه باید بررسی کنیم که دلیل این علاقه و درخواست چیست. اگر مواردی بود که در بالا عنوان شد در صدد رفع آن بربیاییم.
باید این نکته را در نظر داشت که گاهی هم کودک به عنوان جلب توجه و گاها بهانه‌گیری‌هایی مثل گرسنگی، خواب و … این چنین درخواست‌هایی می‌کند.
در این موارد بهتر است احساس کودک را درک کنید و کار را برایش انجام دهید. اما کمی بعد کار را به او واگذار کنید. مثلا در مورد غذا خوردن، بگویید: «من چند لقمه به شما می‌دهم تا موتور شما روشن شود. یا یک قاشق من می دهم یک قاشق شما بخور.»

می‌توانید برای آشنایی بیشتر با راهکارهای استقلال برای کودکان، کارگاه مجازی استقلال کودک را مشاهده کنید.

و در پایان به یاد داشته باشید مستقل شدن کودک، یک روند تدریجی است. مخصوصا اگر تغییر رویه داده باشد. کودک یک شبه مستقل نخواهد شد. صبوری شما در این روند بسیار موثر است.