ریاضی با طعم هلو
نویسنده: مطهره یعقوبی
خاطرات کلاس ریاضی، همیشه با اعداد و ارقام همراه بوده. مفاهیم انتزاعی، گاهی سخت و پیچیده که هیچ‌گاه در زندگی‌مان بکار نرفته، این خاطرات را کمی ناخوش می‌کند.
هیچ‌گاه شب‌های امتحان ریاضی را فراموش نمی‌کنم. شب‌هایی که برای برخی، زمان کشف و شهود بود و برای برخی بی‌خیالی و خونسردی، همراه با زمزمه این نجوا: من که استعداد ریاضی ندارم!
دانش‌آموزان به کلاس ریاضی دو نگاه دارند:
_ من عاشق ریاضی هستم.
_ من استعداد ریاضی ندارم.
البته عجیب‌تر آنکه خود مربیان و والدین نیز این نگاه را به دانش‌آموزان القا می‌کنند!
حالا چطور می‌شود این خاطره را در نسل امروز، شیرین‌تر کنیم؟ می‌شود ریاضی را طوری تدریس کرد که همه باعلاقه آن را بخوانند؟ می‌شود استرس ریاضی را از زندگی دانش‌آموز حذف کنیم؟
چند راهکار برای تدریس ریاضی با طعم هلو:
1. توجه به سبک‌های یادگیری
2. طرح درس نویسی خلاقانه
3. استفاده از روش‌های ارزشیابی‌های متنوع
1. توجه به سبک‌های یادگیری
انسان از طریق یادگیری، رشد فکری می‌کند. از طرفی خود یادگیری هم از رشد فکری تأثیر می‌پذیرد. بسیاری از محققان معتقدند که سبک‌های یادگیری متفاوتی در افراد وجود دارد و این سبک‌های یادگیری بر خود یادگیری تأثیر می‌گذارند. به عبارت ساده‌تر، همه با یک سبک یاد نمی‌گیرند!
سبک‌های یادگیری شامل: باورها، اعتقادات و رفتارهایی هست که افراد به کار می‌برند تا در یک موقعیت معینی به یادگیری خود کمک کنند (شوئل به نقل از نوروزی، 1382).
سبک یادگیری به اینکه یادگیرنده چگونه یاد می‌گیرد اشاره می‌کند. این خیلی بدیهی و روشن است که افراد مختلف، سبک‌های یادگیری متفاوتی دارند.
خداوند در قرآن کریم، سوره روم، آیه 22 می‌فرمایند:
وَ مِنْ آیاتِ خَلْقُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَ أَلْوانِكُمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِلْعالِمِينَ
بیان تفاوت ظاهری و درونی انسان‌ها بارها در قرآن کریم بیان‌شده است و البته وجود این اختلاف‌ها نشان از برتری کسی بر کس دیگری نیست، بلکه یک نشانه و یک حجت هست.
وجود تفاوت‌های فردی، چه در ظاهر افراد و چه در خلقیات و روحیات افراد، ما را ملزم می‌کند که برای بیان یک مطلب از روش‌های گوناگون استفاده کنیم. چون مخاطب‌های گوناگونی داریم.
پس نتیجه می‌گیریم که برای روش تدریس هم یک روش پاسخ نمی‌دهد. حالا اصلاً این روش‌های یادگیری چه هستند؟
سبک‌های یادگیری:
هر فردی برای یادگرفتن از سبکی خاص یا تلفیقی از چند سبک استفاده می‌کند:
1- سبک یادگیری دیداری:
- با مشاهده و ترکیب تصاویر با اطلاعات، اطلاعات را به خاطر می‌سپارند.
- برای برقراری ارتباط با دیگران و سازمان‌دهی اطلاعات از تصاویر، نقشه‌ها و نمودارها استفاده می‌کنند.
- معمولاً برای به خاطر آوردن مطلبی چشمان خود را برای تجسم آن در ذهن خود می‌بندند.
- معمولاً افرادی مرتب و منظمی هستند.
- این‌گونه افراد در تجسم اشیاء، طرح‌ها و نتایج در ذهن خود توانا می‌باشند.
- معمولاً در کلاس درس نیمکت‌های ردیف جلو را اشغال می‌کنند.
- تمایل به برداشتن یادداشت‌های مفصل و با جزئیات فراوان دارند.
- جذب کتاب‌های مصور می‌گردند.
- در به خاطر آوردن لطیفه‌ها مشکل‌دارند.
- برای برجسته ساختن نکات کلیدی از ماژیک‌های رنگ روشن استفاده می‌کنند.
تکنیک‌های یادگیری برای دانش‌آموزان با سبک یادگیری دیداری:
۱- در روند آموزش از رنگ‌ها، تصاویر، اشکال، نمادها، اسلایدها و جداول استفاده کنید.
۲- دانش آموز را تشویق کنید تا به حرکات و چهره شما نگاه کند.
۳-یک محیط آرام و بدون سروصدا را برای مطالعه در نظر بگیرید.
۲- سبک یادگیری شنیداری:
۳۰ درصد جمعیت را شامل می‌گردد. خصوصیات:
- تمایل دارند بیشتر با اصوات و موسیقی سروکار داشته باشند.
- قادرند ریتم و تن صدا را تشخیص دهند.
- از طریق گوش دادن یاد می‌گیرند.
- برای به خاطر سپردن اطلاعات آن‌ها را با یک‌صدای خاص ترکیب می‌کنند.
- در محیط‌های شلوغ و پرسروصدا تمرکز خود را از دست می‌دهند.
- به یادداشت برداشتن تمایلی ندارند.
- تمایل دارند مطالب را با صدای بلند بخوانند.
- برای به خاطر سپردن مطالب دروس خود را با صدای بلند مکرراً روخوانی می‌کنند.
تکنیک‌های یادگیری برای دانش‌آموزان با سبک یادگیری شنیداری:
۱- مباحث گروهی در کلاس تشکیل دهید و دانش آموز را تشویق کنید تا مشارکت کند.
۲- از اصوات و موسیقی در یادگیری دانش آموز بهره گیرید.
۳-از دانش آموز بخواهید به جای نت‌برداری از ضبط‌صوت برای ثبت مطالب کمک بگیرد.
۳- سبک یادگیری جنبشی_ هیجانی (دست ورز):
- بـرای یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات از جسم و حس لامسه خود بهره می‌گیرند.
- به فعالیت‌های بدنی و ورزش علاقه‌مندند.
- در هـنگام برقراری ارتباط و گفتگو مکرراً دسته‌ای خود را تکان داده و از ژست‌های جسمانی استفاده می‌کنند.
- از آنکه در کلاس درس بی‌حرکت بنشینند و به درس گوش دهند بیزارند.
- برای یادگیری و به خاطر سپردن اطلاعات به تحرک و تمرینات عملی نیازمندند.
- هنگام مرور مطالب درسی خود مرتباً راه می‌روند و نکات کلیدی را با صدای بلند تکرار می‌کنند.
4_ سبک یادگیری خواندن_ نوشتن:
- معمولاً در بین سایر دانش‌آموزان/ دانشجویان به خر خون معروف‌اند.
- این دسته از افراد معمولاً مطالب را به کمک خواندن و نوشتن یاد می‌گیرند. به همین دلیل هم معمولاً بیشتر وقت خود را صرف مطالعه کتاب‌های درسی و یادداشت‌برداری از آن‌ها می‌کنند.
تکنیک‌های یادگیری برای دانش‌آموزان با سبک یادگیریخواندن_ نوشتن:
1. ازآنجایی‌که خلاصه‌نویسی در این سبک بسیار مهم است، بهتر است به‌خوبی با روش‌های خلاصه‌نویسی آشنا باشید. مطالب را برای دانش آموز خلاصه کنید یا از خودش بخواهید این کار را انجام دهد.
2. سعی کنید حتماً مطالب را برای دانش آموز دسته‌بندی کنید.
حال که با سبک های مختلف یادگیری آشنا شدید، به این سوال پاسخ دهید:
چطور می شود یادگیری ریاضی را برای دانش آموز، مثل هلو، ساده و راحت کرد؟
2. طرح درس نویسی خلاقانه
حالا با توجه به شناخت سبک‌های گوناگون یادگیری، شما می‌توانید در کلاس خود ابزار و روش‌های گوناگون تدریس را در نظر داشته باشید.
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار در فرآیند یاددهی- یادگیری روش تدریس معلم است. معلم با استفاده از عمل تدریس به اهداف آموزشی پیش‌بینی‌شده می‌رسد.
برای نوشتن طرح درس ریاضی، اول کتاب ریاضی را با دقت مطالعه کنید و سرفصل‌های آن را یادداشت کنید و حالا متناسب با سرفصل‌ها، ایده‌های خود را یادداشت کنید.
این نکته را به یاد داشته باشید که هر مبحث را به شکل‌های متنوع و با ابزار متنوع به دانش‌آموزان ارائه دهید.
شما می‌توانید با مشاهده کارگاه ریاضی چهارم دبستان، انواع روش‌های سمعی، بصری و لمسی در آموزش ریاضی را یاد بگیرید و آن را بکار ببرید. در این کارگاه‌ها تمام فصول ریاضی با انواع روش‌های جذاب و خلاق آموزش داده می‌شود.
3. استفاده از روش‌های ارزشیابی‌های متنوع
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در شیرین‌تر کردن ریاضی، ارزشیابی است. هرچه فرآیندهای ارزشیابی و تدریس با هم مرتبط‌تر باشد، یادگیری بهتر می‌شود.
در شرایط موجود که آموزش اکثراً به‌صورت مجازی صورت می‌گیرد، بهترین راهکار جهت بررسی فهم دانش‌آموزان استفاده از انواع روش ارزشیابی است.
اگر معلم در کلاس درس از توانایی دانش‌آموزان در به کار بستن آموخته‌هایشان در موقعیتی جدید و کسب مهارت پرورش تفکر انتقادی سخن بگوید؛ اما در عمل سؤال‌های امتحانی‌اش بر محفوظات طوطی‌وار باشد، مطمئناً با شکست مواجه می‌شود و اهداف آموزشی‌اش تحقق نمی‌یابد.
پس علاوه بر بکار بردن روش‌های گوناگون آموزش در کلاس درس، از ابزار متنوع و روش‌های متنوع ارزشیابی استفاده کنید.
پس برای یک تدریس جذاب، همراه با یادگیری بهتر؛
• رؤیاها و آرزوهای خود را جدی بگیرید و به آن‌ها فکر کنید.
• خلاقانه با مسائل مواجه شوید.
• سبک‌های یادگیری را بشناسید.
• انسان‌ها متنوع و گوناگون خلق‌شده‌اند. این تنوع خود نشانه‌ای است. پس رفتار ما هم باید متنوع و متناسب با مخاطبمان باشد.
شما معلم چه پایه ای هستید؟ دیدن کارگاه های زیر را برای داشتن یک کلاس ریاضی جذاب، پیشنهاد می کنم:
نویسنده: مطهره یعقوبی
سلام چرا کارگاه ریاضی کلاس پنجم و ششم ندارید؟؟؟