جلب توجه/لجبازی و پرخاشگری
نام مشاور : سرکار خانم زهرا مهدیان
پرسش
من یک پسر چهارساله و یک پسر پنج ماهه دارم. مشکل از به دنیا امدن پسر دومم شروع شد و طبق معمول حسادت فرزند اول. ما خیلی قبل از به دنیا اومدن سعی کردیم فضا و حال شرایط امده کنیم. فرزند اولم هم خیلی تمایل داشت به داشتن برادر و خواهر. هنوز هم به شدت برادرش دوست داره؛ ولی مشکل واکنش‌های هیجانی که نسبت بهش نشون میده و کارهای خطرناکی که می‌کنه مثل بوس سفت. فشار دارن. سرش یا پاش رو شکمش بزاره و از این کارها یا وقتی خوابه بترسونتش و بیدارش کنه.
ما هرچی سعی میکنیم حواسش پرت کنیم یا سرش گرم کنیم در نهایت کار خودشو می‌کنه. تا ما عصبانی نشیم و داد دعوا نکنیم رها نمیکنه. یک چیز دیگه اینکه اصلا خودش با خودش بازی نمیکنه و مدام میخواهد که کسی باهاش بازی کنه. خمیر بازی اب بازی رنگ انگشتی خونه سازی ماشین بازی همش باید کسی باهاش بازی کنه. مشکل اینکه هرچی بهش میگیم انگار نمیشنود با زبان خوش مهربانی. تهدید. دعوا . جریمه. جایزه در نهایت کار خودش می‌کنه و مدام مجبوریم کوتاه بیایم. جایی هم که نشود کوتاه بیایم و خطرناک باشه باید از داد بیداد و زور استفاده کنیم که باعث ناراحتی خودمون میشه.
توصیف مسئله
فرزند اول شما بعد از به دنیا آمدن فرزند دومتان رفتارهای خاصی نسبت به برادرش دارد و همچنین تنهایی بازی نمی‌کند.
ریشۀ جلب توجه و حسادت
- به دنیا آمدن فرزند دوم، به خودی خود، می‌تواند چالش‌های زیادی (مثل جلب توجه و حسادت) را بین پدر و مادر و فرزند اول به وجود بیاورد. و این یک مساله طبیعی است. مهم، نحوه برخورد با چالش‌ها است. مثلا چالش بازگشت به عقب، جلب توجه و …
- غالبا نوع حساسیت ما نسبت به نوزاد و ترس از خطرهای احتمالی و نشان دادن این حساسیت‌ها (دعواکردن، امر و نهی مستقیم، جایزه دادن، تنبیه کردن و…)، ریشه اصلی این چالش‌ها می‌باشد و باعث لجبازی کودک میشود.
- خوب است بدانیم بچه‌ها به طور طبیعی خواهر و برادر تازه به دنیا آمده را دوست دارند؛ اما نحوه صحیح ابراز علاقه به آنها را بلد نیستند. در واقع آنها درکی از خطرات احتمالی برای نوزاد ندارند و به شیوه خود ابراز علاقه می‌کنند.
- به دو دلیل تنها بازی نکردن فرزندتان طبیعی است: یکی به دلیل سن کم اوست؛ بچه‌ها در این سن کمتر می‌توانند به مدت طولانی خود را سرگرم کنند. دوم به خاطر ورود فرزند جدید است. فرزند شما قصد جلب توجه شما را دارد. او میخواهد شما به او توجه کنید و برایش زمان بگذارید.
راهکارهای مقابله با جلب توجه و حسادت
- در قدم اول، پدر و مادر باید به لحاظ ذهنی حساسیت خود را در این مسئله کم رنگ کنند. نسبت به رفتار فرزند اولتان نسبت به فرزند دومتان خود را به تغافل بزنید و امرونهی یا عصبانیت نشان ندهید.
- به هیچ وجه فضای نگهداری از نوزاد را جدا نکنید. خودِ این مساله حساسیت فرزند اول را تشدید می‌کند. همه باهم در فضای عمومی خانه باشید. اجازه دهید او برادرش را لمس کند باهم او را ببوسید. اما در کنارش باشید. ممکن است در روزهای اول به خاطر ممنوعیت‌های گذشته، به نوزاد آسیب بزند که حضور شما مانع این کار میشود. اما بعد از مدتی این مسئله کم رنگ میشود.
- در کنار فرزند اول خود بنشینید و با او درباره نوزاد‌ها حرف بزنید. و فعالیت مشترک انجام دهید. مثلا سعی کنید باهم دیگر دست نوزاد را نقاشی کنید. لباس‌ها و وسایل او را نقاشی کنید. با پوشک‌های او کاردستی درست کنید. با یک شیشه شیر خالی به هم آب بپاشید. به هر صورت سعی کنید تعلق او را به برادرش بیشتر کنید.
- کارگاه اولین چالش‌های کودکی برای مادرانی مثل شما است که با آمدن فرزند دوم، دچار چالش‌هایی شده‌اند.
- پدر برای او وقت جداگانه بگذارد و او را هرشب تنهایی به بیرون ببرد. مادر هفته‌ای یکبار، نیم ساعت تا یک ساعت در فضای خارج از خانه برای فرزند اول وقت بگذراند.
- همه اعضا با هم بازی‌های دسته جمعی انجام دهید. تا تعلق خاطر کودک به خانواده بیشتر شود. نوزاد هم در کنار بقیه حضور داشته باشد.
- تهدید،دعوا، پاداش، جریمه راهکارهای موقت و بیرونی هستند. به جای این کار از سیستم تشویق توصیفی استفاده نمایید تا انگیزه درونی کودک تقویت شود. مثلا به جای اینکه بعد از دیدن نقاشی او بگوید آفرین. نقاشی او را توصیف کنید: «میبینم که ی دایره کشیدی که کنارش سه تا گلِ. اون طرفم خورشیده و…»
- در کل به فرزند اولتان زیاد محبت کنید. او نیاز دارد تا شما احساسات و محبتتان را بیان کنید.
