احتمالاً شما هم عنوان شکنندگی را شنیده‌اید. اما شاید با مفهوم پادشکنندگی هیچ آشنایی ندارید. می‌دانستید این مفهوم راه رهایی از بحران و سختی‌ها است؟
نویسنده: فاطمه امیریان
مقدمه
پادشکنندگی به معنای توانایی یک سیستم یا جامعه برای مقابله با چالش‌ها و بحران‌هاست. در دنیای امروز، ما با مشکلات زیادی روبرو هستیم، از تغییرات آب و هوایی گرفته تا بحران‌های اقتصادی و اجتماعی. اما نکته مثبت این است که می‌توانیم با یادگیری و همکاری، این چالش‌ها را پشت سر بگذاریم.
تعریف پادشکنندگی
در پادشکنندگی، به بررسی راه‌هایی می‌پردازیم که می‌توانیم به کمک آن‌ها زندگی بهتری بسازیم و در برابر مشکلات مقاوم‌تر شویم. مثلاً زمانیکه درخت هرس می‌شود، با وجود اینکه در ابتدا ظاهرش ناپسند می‌شود؛ اما در آینده پرثمرتر از قبل خواهد شد. این ایدۀ جدید اولین بار توسط نویسنده و تحلیلگر لبنانی-آمریکایی بیان شد و با اقبال مواجه شد.
اعضای پادشکنندگی چیست؟
- اجزا شکننده: در روانشناسی کودک، بچه‌ها اولین جز شکنندۀ بحران‌ها هستند. مثلاً فرض کنید کودکتان کارِ بدی کرده؛ اما شما به رویش نمی‌آورید تا برخوردی خشنی پیش نیاید. آیا در آینده هم همین اتفاق میوفتد؟ یعنی بقیه هم مثل شما رفتار می‌کنند؟
- بحران: مریضی، حوادث اجتماعی، افسردگی، بیکاری، بی‌پولی، عدم موفقیت تحصیلی و هرچیزی که انسان به آن به شکل تهدید نگاه کند، بحران حساب می‌شود. یکی از پیچیدگی‌های بحران، غافل‌کنندگی‌اش است.
- عدم پیش‌بینی و جلوگیری از بحران: پیش‌بینی‌ها معمولا انسان را وارد لاک دفاعی‌اش می‌کند و اجازه نمی‌دهد انسان وارد بحران شود.
- توکل به جای استخاره: انسان‌های مذهبی معمولاً بیشتر استخاره می‌کنند تا توکل. با این کار می‌خواهند ریسک کار را گردن خدا بیاندازند. اما به گفتۀ بزرگان، توکل است که انسان را موحد بار می‌آورد.
- شجاعت به جای حمایت: مادرها معمولا در اول بحران، شروع به دلسوزی کودکشان می‌کنند! این حمایت منجر به پیش‌بینی و پیش‌گیری می‌شود. درحالیکه در این دنیا شجاعت را باید جایگزین حمایت کرد.
- مسیر به جای نتیجه: نتیجه گرایی جلوی پادشکنندگی را می‌گیرد. نتیجه آخرین جنگ امام حسین چه شد؟ این پادشکنندگی بود که باعث شد امام حسین از این بحران نجات پیدا کند.
مقاومت یا پادشکنندگی؟ کدام بهتر است؟
مقاومت به معنای توانایی تحمل فشار بدون تغییر است. مثل یک دیواری که در برابر باد مقاومت می‌کند. اما مفهموم پادشکنندگی فراتر از مقاومت است. یک سیستم پادشکننده، از فشار به عنوان فرصتی برای رشد و توسعه استفاده می‌کند. مثل عضله‌ای که با ورزش قوی‌تر می‌شود.
پادشکننده‌ها در جهان واقعی کجا هستند؟
- سیستم ایمنی بدن: زمانیکه ویروسی وارد بدن می‌شود، بدن برای مبارزه با ویروس، پادتن تولید می‌کند. این پادتن باعث می‌شود دفعۀ بعد در مقابل ویروس، مقاوم‌تر باشد.
- صدقه: ائمه بارها و بارها صدقه را پادشکنندۀ بلا و مصیبت شمرده‌اند.
- روزه داری: تعداد زیادی حدیث و روایت از بزرگان داریم که روزه‌داری می‌تواند بدن را قوی‌تر کند. دلیلش همین پادشکنندگی است که بدن را وارد بحران می‌کند تا برای بحران‌های بعدی قوی‌تر شود.
- استارتاپ‌ها: در کسب‌وکارهایی که تازه راه‌اندازی شده‌اند ضریب ریسک بالاست و سیستم باید قوی باشد تا بتواند از بحران‌های مالی و اجتماعی خارج شوند.
- اغتشاشات و تظاهرات: خیلی‌ها از تظاهرات می‌ترسند؛ اما تظاهرات درست باعث ایجاد ثبات و امنیت در فضای موجود می‌شود.
- طبیعت: درختان در برابر بادهای شدید خم می‌شوند، اما نمیشکنند. حتی گاهی بودن در طبیعت هم این مفهوم را به انسان می‌رساند. یکی از علت‌های طبیعت گردی چمرانی‌ها هم همین است.
انسان‌های پادشکننده چه ویژگی‌هایی دارند؟
یادگیری از اشتباهات: پادشکننده‌ها از شکست به عنوان فرصت استفاده می‌کنند و به بررسی عوامل ضعف و قدرت می‌پردازند.
کاهش وابستگی: در کودکان پادشکننده، وابستگی بیش از حد به والدین دیده نمی‌شود.
نوآوری: پادشکننده‌ها معمولاً افراد خلاقی هستند که راه‌های مختلفی برای حل مسئله به ذهنشان می‌رسد.
نکات نهایی
- رشد از چالش‌ها: این خاصیت به کودکان کمک می‌کند تا از نوسانات زندگی به عنوان فرصت‌های یادگیری بهره‌برداری کنند و مهارت‌های اجتماعی و عاطفی خود را تقویت کنند.
- ایجاد محیط‌های حمایتی: والدین و مربیان می‌توانند با فراهم کردن محیط‌هایی که شامل چالش‌ها و فرصت‌های یادگیری هستند، به پرورش پادشکنندگی در کودکان کمک کنند.
- تقویت نسل آینده: آموزش پادشکنندگی به کودکان نه تنها به پیشرفت فردی آن‌ها کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد جامعه‌ای مقاوم‌تر و سازگارتر خواهد شد.
جمع‌بندی
پادشکنندگی یک ابزار قدرتمند برای توسعه عاطفی و اجتماعی کودکان است که می‌تواند فرزندانمان را برای مواجهه با چالش‌های آینده آماده کند. با پرورش این ویژگی در کودکان، می‌توانیم به آن‌ها کمک کنیم تا نه تنها در برابر مشکلات ایستادگی کنند، بلکه از آن‌ها برای رشد و پیشرفت استفاده کنند. کتاب پادشکننده را می‌توانید از این سایت تهیه کنید.
