ترس از حیوانات و تاریکی
نام مشاور : سرکار خانم زهرا مرزانی
پرسش
دختر من دو سال و چهار ماهشه و از تاریکی می‌ترسه. حتی در طول روز هم اگر بخواد بره اتاق خودش و اسباب بازی یا وسیله‌ای از اتاق بیاره، ازم کمک می‌خواد و می‌گه: «بیا با هم بریم اسباب بازی بیاریم، من از دزد (یا بعضی مواقع آقا گرگه) می‌ترسم!» اینکه ریشه این ترس چی بوده رو نمی‌دونم. شاید کسی دخترمو از دزد ترسونده باشه یا شاید علت ترسش از گرگ، به داستان شنگول و منگول مرتبط باشه. به هر حال، بنده چند تا ترفند که به ذهنم می‌رسید برای از بین بردن این ترس به کار بردم که فایده‌ای نداشت؛ از جمله قایم باشک بازی کردن، یا با هم داخل اتاق رفتن و اتاق رو گشتن و تاکید چند باره بر این نکته که دزد نمی‌تونه تو خونه ما بیاد؛ چون درها بسته است و… .
ممنون میشم برای این مشکل راه‌حلی ارائه بفرمائید.
توصیف
دختر 2 سال و چهارماهه شما از تاریکی، تنها شدن، گرگ و دزد می‌ترسد و حاضر نیست به تنهایی به اتاقش برود. راهکارهای شما هم تا الان بی‌نتیجه بوده است.
ریشه ترس از حیوانات و تاریکی
- گاهاً کودکان به جهت ذهن عاطفی و تخیلیشان، از مواردی می‌ترسند. این حالت تا حدی طبیعی است در صورتی که به سنین بالاتر نرسد.
- کودکان توضیحات علمی و منطقی را متوجه نمی‌شوند؛ زیرا پردازش ذهن آنها بر اساس احساسات صورت می‌گیرد. بنابراین توضیحات نه تنها کمکی نمی‌کند؛ بلکه آنها را حساس‌تر کرده و به ترسشان دامن می‌زند.
- ترساندن بچه‌ها و استفاده از کلماتی مثل «اگه به حرفم گوش ندی دیگه مامانت نیستم، اگه گریه کنی می‌دمت نون‌خشکی ببردت» زمینه‌ساز ترس در بچه‌هاست.
- بچه‌ها به طور طبیعی ریسک پذیرند؛ یعنی کارهای تا حدی شجاعانه انجام می‌دهند و محتاط نیستند. هرگاه بزرگترها با تذکرات و ممنوعیت‌هایشان مانع این ویژگی شوند کم کم بچه‌ها مثل آدم بزرگ‌ها محتاط میشوند. این حالت زمینه‌ساز ترسو شدن را فراهم می‌کند.
- کارتون‌ها، انیمیشن‌ها و بازی‌های رایانه‌ای حد زیادی از خشونت و صحنه‌های ترسناک دارند که می‌تواند از ریشه‌های این مسئله باشد.
- به طور کلی محتاط بودن و اهل ریسک نبودن خانواده هم روی الگوگیری بچه‌ها تاثیر می‌گذارد.
راهکارهای مقابله با ترس از حیوانات و تاریکی
- برای حل این مسئله باید در مرحلۀ اول دقت کنید که از هر گونه کلمه‌ای برای ترساندن او خودداری کرد.
- بازی در فضای تاریک را دو نفره تجربه کنید. و سعی کنید او را نسبت به این ضعفش خود آگاه نکنید؛ یعنی به او نگویید که تاریکی که ترس نداره. سعی کنید به این موضوع خیلی حساسیت نداشته باشید. به مرور این مسئله حل می شود. فقط برای این بچه چون هنوز سن کمی دارد نیاز به زمان دارد تا با مسئله تاریکی کنار بیاید.
- توضحات منطقی را کنار بگذارید و نوع مکالمه‌تان با فرزندتان را تخیلی کنید. اگر ابراز ترس کرد. با او همدلی کنید. همدلی کردن را در اینجا آموزش ببینید. بعد از همدلی کردن، با هیجان فضا را به سمت مکالمات طنز تخیلی گونه ببرید. مثلا: «آهان مثل اینکه شما فکر می‌کنی تو اتاق گرگ هستش. فک کنم گرگا از شیرا بترسن بیا منو تو خودمون رو مثل شیر بکنیم و گرگو بترسونیم. خب برای اینکه شیر بشیم باید چیکار کنیم؟»
- در کل سعی کنید بازی‌هایی که ریسک‌پذیری می‌طلبد را با فرزندتان انجام دهید. مثلا بازی‌های هیجانی مثل پریدن از ارتفاع معقول، مشت و لگد زدن به بالش، بالا رفتن از درخت، آب بازی هیجانی یا … انجام دهید. این بازی‌ها روحیه شجاعت را در فرزندتان تقویت می‌کند.
- اگر زیاد در معرض بازی‌های موبایلی، کارتون‌های خشن، فیلم و … هست. با ارائه جایگزین جذاب‌تر به طور غیرمستقیم مانع او بشوید. توجه داشته باشید که حذف صددرصدی و مستقیم کار را بدتر می‌کند.
- در کل فضای منزل را به سمت فضای شاد و متنوع ببرید تا فضای ذهنی فرزندتان تغییر کند. مثلا بازی با پدر یا …
- ارتباط با طبیعت و پارک و بازی در آن محیط هم بسیار مؤثر است.
