ان العزه لله جمیعا، عزت فقط در دست خداست!
نویسنده: فاطمه حاجی بیگی
مقدمه
یکی از ویژگی‌های شخصیتی که باعث می‌شود خیلی از چالش‌ها و مسائل مان را حل کنیم، عزت نفس و مقابل آن کبود عزت نفس است. حداقل یک بار این تجربه را داشته‌اید که در دعوایی حق با شما بوده ولی از حق خودتان دفاع نکردید یا در صورتی که اشتباه نکردید عذرخواهی کردید. این تجربه‌های تلخ و غم انگیز، حاصل کمبود عزت نفس است که گاه تا سالیان سال بر لوح خاطرات‌مان باقی می‌ماند. ولی نگران نباشید ما اینجا هستیم تا دیگر خاطرات کودکی‌تان تکرار نشود.
حتی شما معلمان عزیز برای اینکه بتوانید دانش آموزان با عزت نفسی تربیت کنید، باید نشانه‌های آن را بشناسید، خود را اصلاح کنید تا روی آنها هم اثر بگذارید، پس این با ما همراه باشید.
در این مقاله به موضوعات زیر می‌پردازیم:
+ عزت نفس چیست؟
+ عزت نفس با غرور تفاوت دارد؟
+ فرد با عزت نفس چه ویژگی‌هایی دارد؟
+ چه طور افرادی را که عزت نفس پایینی دارند شناسایی کنیم؟
+ کمبود عزت نفس چگونه در ارتباطات مان تاثیر می گذارد؟
عزت نفس چیست؟
ما انسان‌ها همگی درون خودمان نسبت به خودمان، توانایی‌ها و ارتباطاتمان یک حسی داریم که اگر آن مطلوب و سالم باشد به آن، عزت نفس می گوییم. عزت نفس یعنی اینکه احساس ارزشمندی در خود داشته باشیم و در انجام کارها و مواجه شدن با دایره ارتباطی مان رفتاری را نشان بدهیم که در آینده از آن رضایت داشته باشیم. اگر بگوییم عزت نفس داروی معجزه آور رفع همه مشکلات است، اغراق نکردیم. به عبارتی دیگر عزت نفس با میزان آگاهی و درکی که فرد از ارزشمندی خود نسبت به تمام جنبه‌های وجودی‌اش دارد، تعریف می‌شود. در مقابل کمبود عزت نفس هم آسیب‌های زیادی به انسان وارد می‌کند که در این پنجره از آن یاد کردیم.
عزت نفس با غرور تفاوت دارد؟
فردی که مغرور است فقط نقاط قوت خود را می‌بیند و توجهی به نقاط ضعف خودش ندارد و حتی تلاشی هم برایش نمی‌کند. او انتقاد پذیر نیست و از توانمندی‌هایش به دیگران سودی نمی‌رساند. ولی فردی که عزت نفس دارد هم نقاط قوت خودش را می‌بیند هم به نقاط ضعفش توجه دارد. وی به نقاط قوتش می‌بالد و حتی از آن برای کمک به دیگری استفاده می‌کند، نقاط ضعفش را شناسایی کرده و برای رفع آن پشتکار خرج می‌کند.
.عزت نفس بالا در کودکان، جلوی بسیاری از مشکلات و اختلال‌های رفتاری کودکان (لجبازی و بیش‌فعالی) را می‌گیرد
فرد با عزت نفس چه ویژگی هایی دارد؟
هرآنکه مستقیماً از خدا، عـزت دریافت می‌کند؛ شخصیتی محکم و نفوذناپذیر خواهد داشت! آنقدر که احساس حقارت و شکست، هرگز در او راه پیدا نمی‌کند.
-
کرامت نفس:
یعنی نفس فرد آن قدر بزرگوار است که آلوده به گناه و زشتی نمی‌شود و اهل طاعت هستند. اطاعت از فرمان الهی نشانۀ عزت نفس است.
-
تواضع:
این آدم‌ها متواضع هستند، غرور و تکبر در شخصیت‌شان راهی ندارد و خاکی و خودمانی هستند.
-
حق پذیری:
این افراد انعطاف پذیری بالایی دارند و اگر مرتکب اشتباهی بشوند قبول کرده و عذرخواهی می‌کنند و در رشد پیشرفت به روی آنان باز است.
-
آزار نرساندن به مردم:
کسی که آزارش به کسی نرسد آدم عزیزی است، دیگران از او در امان هستند و با رضایت و خوشحالی در کنار او لحظات را سپری می‌کنند.
-
بردباری:
افرادی که عجول نیستند هم خودشان و هم دیگران را از دردسر دور می‌کنند و همیشه به بهترین نتایج می‌رسند.
-
عدم توجه به حرف مردم:
کسی که برای کوچک‌ترین مسائل زندگی‌اش مثل سبک زندگی، پوشاک، ازدواج و.. درگیر حرف مردم نیست و بر اساس عقاید مردم زندگی نمی‌کند، نظام ارزشی مستقلی برای خود دارد؛ همین امر باعث افزایش عزت نفس او می‌شود.
-
مال دوست و دنیا پرست نیستند:
حرص و طمع باعث می‌شود که انسان کوچک و ضعیف شود و هیچ‌گاه این حرص تمامی ندارد. افراد عزتمند به دنبال این مرداب خانمان‌سوز نمی‌روند.
اگر مطالب را تا اینجا با رضایت دنبال کردید، پیشنهاد ما به شما تهیه بسته توسعه مهارت های فردی می‌باشد.
چه طور افرادی را که عزت نفس پایینی دارند شناسایی کنیم؟
1_ خود مقصر پنداری و احساس گناه و خجالت: هر اتفاقی که میوفتد، فرد خودش را باعث و بانی تمام مشکلات می‌داند و همیشه سر منشا اتفاقات ناگوار را اشتباهات خودش تلقی می‌کند. برای مثال زنی که شوهرش به او خیانت کرده خود را مقصر می‌داند یا کودکی که والدینش با یکدیگر دعوا می‌کنند خودش را علت بحث آنان می‌داند.
2_ نیاز به تایید دیگران و ضعف در تصمیم گیری: بعید است افرادی که این ویژگی را دارند طعم استقلال را چشیده باشند. آنها دائما نیازمند این هستند که دیگران تاییدشان کنند. این افراد عموما در کودکی والدین کنترل گری داشته‌اند که اجازه تجربه کردن را به آنها نداده‌اند.
3_ عدم توجه به سهم هر کسی در مسئولیت: کسانی که کمبود عزت نفس دارند، خود را موظف می‌دانند که وظایف و مسئولیت‌های دیگران را انجام بدهند. همه از او طلبکار و متوقع هستند.
4_ تفسیر منفی و بدبینی: از اتفاقاتی که خیلی ساده هستند بدترین برداشت‌ها را دارند و همیشه نیمه خالی لیوان را می‌بینند. معمولا افرادی که حس ناامیدی و ضعف دارند.
5_ قضاوت افراطی: خیلی سریع راجع به آدم‌ها قضاوت می‌کنند و بعد از اولین بار صحبت کردن با یک فردی، ویژگی‌های بد را به او نسبت می‌دهند و پشت سرش حرف می‌زنند. فوری در مورد قطع ارتباط با او تصمیم گرفته و همین امر باعث می‌شود که دایره ارتباطی‌اش به مرور زمان کاهش پیدا کند.
معرفی کتاب
برای دیدن کتاب‌هایی که به افزایش اعتماد به نفس بچه‌ها کمک می‌کند، به این سایت مراجعه کنید.
تمرینی برای تشخیص داشتن و نداشتن عزت نفس
یک تمرین برای این که بفهمیم عزت نفس داریم یا خیر: 5 نقطه قوت و 5 نقطه ضعف خودتان را بنویسید.
اگر نقاط قوت تان بیشتر بود و موقع نوشتن حس خوبی داشتید، به شما تبریک می‌گویم که فردی با عزت نفس هستید. اگر نقاط ضعف بیشتری دارید و موقع نوشتن آنها ناراحت می‌شوید شما دچار کمبود عزت نفس هستید. ولی هرگز ناامید نشوید که جلوی ضرر را از هر کجا که بگیرید منفعت است.
کمبود عزت نفس چه طور در ارتباطاتمان تاثیر می‌گذارد؟
گاهی اوقات پیش می‌آید که احساسی که درون خود نسبت به خودمان داریم خوشایند است، ولی در روابطمان مشکل داریم. دوستی‌های پایدار و سالمی را تجربه نمی‌کنیم، ارتباط گرفتن سخت است و همواره این تصور را داریم که در محیط کار، خانواده و دوستان همه می‌خواهند در مورد زندگی ما سرک بکشند. آنها را از خود دور می‌کنیم یا بالعکس بیش از حد وابسته می‌شویم و قدرت کنترل احساسات خود را نداریم.
ویژگی افرادی که کمبود عزت نفس دارند:
1_ همیشه طلبکار بودن: این افراد همیشه در ذهن شان از دیگران توقعاتی دارند که اگر برآورده نشود بسیار ناراحت می‌شوند و حس خشم را تجربه می‌کنند. وقتی که انتظارات شان از جانب افراد محیط پیرامون شان مثل همسر، دوستان، همکاران و … انجام نمی‌شود، به صورت فعالانه یا منفعلانه برخورد می‌کنند.
2_ عدم تحمل رشد دیگران: افرادی که تحمل رشد دیگران را ندارند و مدام در حال مقایسۀ زندگی خود با زندگی دیگران هستند. موفقیت‌های خود را نادیده می‌گیرند و فقط موفقیت‌های دیگران مورد توجه‌شان قرار می‌گیرد.
- به افرادی که تحمل رشد و موفقیت دیگران را ندارند، توصیه می‌کنیم در بستر شبکه‌های اجتماعی فعالیت زیادی نکنند؛ چرا که حال خوبی از دین خوشی‌های دیگران نصیب‌شان نمی‌شود. چون دوست دارند زندگی خودشان را شبیه آنها بسازند و اگر هم نتوانند حسرت می‌خورند و ناامیدی وجودشان را فرا می‌گیرد.
3_ افراط و تفریط در استفاده از قدرت: کسی که عزت نفس ندارد برای استفاده از قدرت دچار معضل می‌شود. در موقعیت‌هایی که در موضع قدرت قرار دارد، تحقیر می‌کند و فحاشی و خودنمایی با ابزارهای مختلف نیز از رفتار‌های او به شمار می‌رود.
برای کامل شدن اطلاعات‌تان در این زمینه به بسته توسعه مهارت های فردی مراجعه کنید.
حرف آخر:
بیا یه قدم برداریم. یه لیست
از توانایی‌ها و ویژگی‌های خوبت
بنویس،هر چی به ذهنت می‌رسه.
بعد با خودت فکر کن که چطور
می‌تونی از این توانایی‌ها برای کمک
به دیگران و حتی در راه امام زمانت
استفاده کنی.
با این تمرین، عزت نفس و باور به
خودت رو تقویت می‌کنی و کم‌کم
می‌بینی که چقدر می‌تونی موثر باشی.
