سوال 393

توصیف مسئله

ادب آموزی به بچه ها چگونه باید باشد؟ مثلا در مورد اینکه با چه دستی غذا بخورند و با چه پایی وارد مسجد شوند و با چه پایی خارج شوند.

ریشه

1. گاهی تصور ما بزرگترها از تربیت این است که حتما باید به بچه ها همه چیز را مسقیما آموزش دهیم تا تربیت شوند در صورتی که حتی تا هفت سال دوم هم خیلی از آموزش‌ها باید به تدریج و غیرمستقیم انتقال یابد.
2.  جزئی‌نگری زیاد ما، باعث می‌شود کودکان نسبت به دین دلزده شوند. در زیر 7 فقط کافی است والدین الگوی مناسبی از رفتار و منش باشند.
3.  شرایط پیچیده جامعه باعث شده ما بزرگترها نسبت به دین داری بچه ها حساس تر شویم.
4. گاهی خود ما به آداب عامل نیستیم یا نسبت به آن کاهلی می‌کنیم اما از بچه‌ها انتظار عمل داریم.

راهکارها

1. اولا در زمینه ادب آموزی این مهم است که فرزند شما چه سنی دارد. در 7سال دوم ما بنا به روایات و تجربه هایی که داشته ایم زمان مناسبی است. چون آداب به بچه چارچوب زیادی می دهد که زیر 7سال نه توان فهمش را دارد و نه توان التزام به آن را.
2. در 7سال دوم هم باید در نظر گرفت که هر ادبی مورد نیاز این بچه نیست و آن میزان که مفید و کاربردی هست به او عرضه شود و باقی را به مرور در مدرسه و یا منابع می آموزد. اگر آداب زیاد و جزئی شود نمی تواند کل آن را هضم کند.
   مثلا در آداب غذا خوردن آن چه مهمترین هست،
   امام صادق(علیه السّلام) ازپدران بزرگوارخود و آنان از علی(علیه السّلام) روایت کرده اند:رسول الله (صلی الله علیه و اله) فرمود: وقتی در غذا چهار خاصیت جمع شود کامل شده است، حلال باشد و دست های زیادی به سوی آن دراز شود و قبل از خوردن (بسم الله الرحمن الرحیم) گفته شود و در آخر، شکر خداوند بجا آورده شود.
   سنت اطعام کردن و جمعی غذا خوردن است. مثلا خودمان تنها غذا نخوریم و همیشه سعی کنیم جمعی غذا بخوریم.به بچه ها هم از همین سن آموزش دهیم. به صورت مستمر (مثلا هفتگی شبهای جمعه) نذری پخش کنیم و یا مهمانهایی را دعوت کنیم و سفره ای پهن کنیم.متاسفانه به خاطر سخت گیری ها و تجملات این سنت پسندیده کاملا مغفول واقع شده است.
   شروع کردن غذا با نام خدا.
   تعریف کردن از غذا و عدم اظهار ناخوشایندی نسبت به شوری یا بی نمکی. حتی در مقابل مهمان. مثلا اینکه عرف است که به مهمان می گوییم چیز قابل داری نبود یا ببخشید اگر بد بود، کاملا از جهت دینی مذموم است و کفران نعمت است.
   پایان دادن غذا با شکر الهی و الحمدلله رب العالمین.
   شستن دست پیش از غذا، خوب جویدن، گرسنه شدن و بعد غذا خوردن و … از جمله مسائل دیگریست که می تواند به فراخور موقعیت مطرح شود.
3. آخرین نکته اینکه گاهی ما خودمان به خیلی از این آداب کلیدی عامل نیستیم، اگر بتوانیم در خودمان ایجاد کنیم، خیلی مسائل راحت تر ایجاد می شود. هر چند که آموزش مستقیم هم در 7سال دوم نیاز هست.