زودرنجی و قهر کردن کودک
مشاور: احمدرضا اعلایی
پرسش:
سلام خسته نباشید من پسر سه سال ونیم ایی، دارم که نمیدونم باید باهاش چجوری رفتار کنم که درست باشه از صبح که بلند میشه سر کوچک ترین مسایل میگه باهاتون قهرم، بعضی موقع ها با حرص داد میزنه،وعلاقه به این داره که بره خونه ی مادرم و تکی اونجا بمونه ما نباشیم؟
توصیف:
با پسربچه ای که زیاد داد میزند و دائما قهر میکند چه کار باید کرد؟ گویا علاقه زیادی به تنها ماندن در منزل مادربزرگش دارد.
ریشه:
1. همه ی آدمها نسبت به فشار، درد، سختی، شکست واکنش نشان می دهد. گاهی بعضی ها واکنششان زودتر و شدیدتر است. مثلا یک قطره آب روی لباسشان می ریزد فریاد می زند و گریه می کند.
اصولا بچه ها واکنش هایشان زودگذر است و چیزی در ذهنشان نمی ماند. ولی این بچه ها خیلی کینه ایند، کوچکترین اتفاق در حافظه یشان می ماند و سخت ناراحتی ها از ذهنشان بیرون می رود.
ما در مورد این دسته بچه ها می گوییم، انعطاف پذیریشان پایین است و مانند یک ظرف چینی با کوچکترین ضربه، آسیب جدی می بینند و می شکنند. درحالی که باید در این سن بچه ها خیلی نرم و منعطف باشند مانند خمیر و گل. پیامبر صلی الله علیه وآله یکی از ویژگی های بچه های این سنی را این گونه توصیف می کنند که … بچه‌ها با هم دعوا می‌کنند، اما کینه ندارند… و دیگر اینکه «برای فردایشان چیزی ذخیره نمی‌کنند»… و به راحتی می سازند و خراب می کنند. بچه هایی که انعطاف پایینی دارند دوست دارند وسایل را خیلی سالم نگه دارند و هیچ چیزی خراب نشود، کاردستیشان، وسیله ی گلیشان و …
2. آگاهی دادن زیاد، آداب دانی و وسواس و نظم یکی از والدین از زمینه های اصلی بروز این چنین مشکلاتیست که برای بچه ها پیش می آید.
آگاهی دادن: بچه ها کوچکند، توضیحات علمی ما در مورد پدیده ها، استدلال ها، تلویزیون که بمباران اطلاعات می کند همگی ذهن بچه را خیلی سریع قالب می دهد و از آن دنیای نرم و سیال کودکانه وارد دنیای واقع نگر بزرگسالانه می کند.
قالب های خانواده: به بزرگتر سلام کردی؟ دستتو شستی؟ اگه نشوری مریض میشه، این رنگ به این رنگ نمیاد، اینجا کثیفه دست نزن و … بسیاری از واکنش های ما برای بچه قالب هایی می سازد که او را بسیار آسیب پذیر و حساس می کند. بخش زیادی از جامعه ی ما به خاطر نوع زندگیمان درگیر این حساسیت ها هست.
3. امر و نهی و بکن نکن کردن زیاد کودکان را خسته و عصبانی میکند. تصور کنید از صبح یک نفر مدام نسبت به تمام کارهایتان افعال امری مخصوصا از نوع منفی به کار ببرد. واکنش شما چه خواهد بود؟
4. کم بودن ابراز محبت بین والدین و کودک باعث می‌شود کودک تصور کند کسی او را دوست ندارد و دنبال مامنی برای آرامش بگردد. مثل منزل مادربزرگ.
5. مقابله مستقیم و عصبانی شدن بزرگترها نسبت به کارهای کودک، باعث تشدید این وضعیت خواهد شد.
راهکارها:
1.اولا بچه ها نیاز به توجه مثبت دارند. شما به خاطر حساسیت هایتان ممکن است تذکر و هشدار زیاد به او می دهید. تا می توانید در مورد خوبیهایش صحبت کنید و به قول معروف انرژی مثبت بدهید.
مثلا: خیلی خوب بازی می کنی.چقدر خوب غذا می خوری.چقدر زورت زیاده.چقدر با دوستات خوب بازی می کی..
2.تا حد امکان حساسیت هایتان را پایین بیاورید. تذکرهایتان را قطع کنید. اگر در قالب بازی و همراهی دستتان را با هم شستید، انجام دهید وگرنه چیزی نگویید. آن قدر که تذکر های شما مخرب است، غذا خوردن با دست کثیف مخرب نیست.
3.با او بازی کنید. به خصوص بازی های هیجانی. بزن بزن.مثلا با بالش همدیگر را بزنید. با گل وسیله درست کنید و بعد خرابش کنید. فقط در این بازی ها حواستان باشد اگر جایی اذیت می شوید به او فشار نیاورید. به آن اندازه که همراهی کرد شما ادامه دهید. روزنامه و کاغذ باطله را ریز ریز کنید و روی سر همدیگر بریزید.
4.قالب های زندگی خود را کشف کنید و آن ها را بشکنید. مثلا تمیزی و مرتب بودن خانه، تناسب همیشگی رنگ لباس، ساعت خواب، جمع کردن اسباب بازی توسط کودک و …
5.در زمینه آداب اجتماعی اصلا تذکر ندهید. نیازی نیست کودکان بایدها و نبایدهای ما را انجام دهند.
6.آگاهی و دادن اطلاعات و توضیحات منطقی را کنار بگذارید. اجازه دهید کودکتان آزادانه کودکی کند.
7.محیط زندگی را طوری ایمن کنید که بدون اینکه نیاز باشد به کودکتان تذکر بدهید بازی کند و آزاد باشد. مثلا اشیا شکستنی و گران قیمت را از دسترسش دور کنید یا …
