اضطراب و ترس
نام مشاور : سرکار خانم زهرا شاه حسینی
پرسش
پسری ۵ساله دارم
ک پسر دوم هم تازه ب دنیا اومده
و ۳ ماهش
از اوایل بارداریم
شروع ب ناخن خوردن کرد
الان تشدید شده
و هم ناخن میخوره
و هم پوست سر انگشت هاش با دندان، میکنه
ب طوری ک زخم کرده و بعضا خون میاد و با آلتشم ور میره
و بعضا با وسیله ای مثل کنترل تلویزیون و … روی آلتش میکشه و این جمله رو ب زبون میاره : ک چقدر حال میده !!!!( ک نمیفهمم چ حالی واقعا بهش دست میده !؟ واقعا میگه یا الکی…!)
البته من اکثر مواقع ب شدت عصبی میشم
و جمله امری “نکن “رو واسه همه این موارد ، ذکر شده، میگویم ،
و در بعضی مواقع هم حواسش پرت میکنم
واینم ناگفته نماند ، بارها وعده جایزه و تشویق هم بوده ، ولی متاسفانه هیچ نتیجه ای نداشته/
واسمون شده مسئله و معزل بزرگی ،
روز ب روز هم داره بدتر میشه،
کلا هم بچه حساسی ، از طرفی خیلی دوست داره با بچه ها دوست بشه
ولی نمیدونم چرا در ۹۵ درصد مواقع بچه های دیگه تمایل نشان نمیدن ک باهاش دوست بشوند
و خیلی ناراحت میشه.
توصیف مسئله
فرزند بزرگتر شما از ابتدای بارداری دومتان رفتارهایی نظیر ناخن جویدن، کندن پوست دست، دست زدن به عضوخصوصی و … داشته که به مرور شدیدتر شده است. علت آن چیست؟
چرا علی‌رغم تمایل پسرتان به دوست‌یابی، کمتر بچهای به دوست شدن با پسرتان تمایل نشان می‌دهد؟
ریشه
- ناخن خوردن و کارهایی از این دست در بچه ها ریشه در استرس و اضطراب های درونی آنها دارد. علت آن بحران فرزند دوم است. بچه های بزرگتر با ورود عضو جدید در خانواده احساس طردشدگی دارند و فکر می‌کنند پدر و مادر او را دوست ندارند.
- بچه ها نیاز دارند دیده بشوند؛ نیاز دارند برایشان زمان اختصاص داده بشود. این دیده شدن هم از طریق بازی و هم از طریق محبت کلامی و بوسیدن و … باید باشد.
- تربیت یک انسان امری تدریجی و زمانبر است که نیاز به صبوری دارد. اما ما به دلیل عجول بودن میخواهیم سریع به نتیجه برسیم برای همین از ابزار تشویق و تنبیه استفاده می‌کنیم. این کار برای بچه ها هیچ فایده ای ندارد و اتفاقا کار را خراب‌تر می‌کند.
- معمولا بعد از به دنیا آمدن بچه جدید، انتظارات از بچه بزرگتر بیشتر میشود در حالی که او همان کودک 5 ساله است و نیازمند کودکی کردن. این انتظارات موجب امر و نهی و بکن نکن از جانب والدین و اطرافیان به او میشود و سرانجام منجر به اضطراب در کودک میشود.
- در کنار موارد بالا حساسیت های مختلف که کم و بیش خیلی از خانواده ها با آن درگیر هستند هم موضوع است. حساسیت به نجس و پاکی، تمیزی و کثیفی، نظم، آداب دانی و … هم ریشه اضطراب هستند.
- حال روحی والدین به خصوص مادر، در حالات روحی بچه ها تاثیرگذار است. مثلا تغییرات روانی به خاطر مسئله پسرتان، زایمان و مسائل موجود با همسرتان و … همه در حالات روحی بچه ها تاثرگذار است.
راهکارها
- نسبت به ناخن خوردن؛ دست زدن به بدن و … حساسیت نشان ندهید. هر چقدر بیشتر حساسیت نشان بدهید ماندگاری عمل بیشتر هم میشود. انگار که این کار او را نمی بینید. نه توجه مثبت نشان بدهید نه منفی.
- سعی کنید بیشتر او را ببینید. با پسرتان بازی کنید. بازی های هیجانی؛ بدو بدو کردن؛ پرت کردن بالشت به هم و… بازی های دست‌ورزی؛ خمیربازی، گل‌بازی، نمک بازی و… نقاشی.
به فرزندتان بیشتر محبت کنید و او را ببوسید و بغل کنید. به او بگویید چقدر دوستش دارید. - می‌توانید عکس، فیلم و لباس های بچگی پسرتان را بیاورید و نشانش بدهید و شما و پدرش خاطراتی از او تعریف کنید.
- برای اینکه به نتیجه برسید اصلا وعده جایزه یا مسئله تنبیه کردن را پیش نکشید چرا که کار بدتر میشود و او هم حساس تر میشود.حتی‌الامکان اشتباهاتش را نبینید؛ امر و نهی نکنید و قسمت مثبت کارها و شخصیتش را ببینید. حتی در موارد پیش پا افتاده و معمول. مثلا:نریز، ندو، آروم باش یا …
در خصوص تمیزی کثیفی، نجس و پاکی، سلام کردن و باقی اداب اصلا تذکر ندهید. - انتظارات خود را از فرزندتان پایین بیاورید. برایش حق کودکی قائل شوید و انتظار نداشته باشید چون بزرگتر است از حق خود برای برادرش بگذرد. مثلا: اصرار نکردن برای دادن اسباب بازی و وسایلش به برادرش و …
- می‌توانید در کنار راهکارها برای ارتباط بهتر دو فرزندتان، به او مسئولیت‌های کوچکی بدهید. از او بابت کارهایش تشکر کنید و جلوی همه آن را بازگو کنید. مثلا آوردن شیشه شیر برادرش، شستن پستانک و …
- سعی کنید برای تداوم روحیه تان بچه ها را به پدرشان یا کسی دیگر بسپارید و برای خود در حد توان زمان شخصی بگذارید و کارهای موردعلاقه‌تان انجام بدهید.
- خواندن کتاب قصه من برادر بزرگتر هستم هم توصیه میشود.
