تدبر در سوره حمد برای کودکان

مقدمه ای بر تدبر در قرآن

وقتی صحبت از محتوا و مفهوم قرآن می شود، ذهن ما به سمت استفاده از ترجمه‌ها و تفاسیری می‌رود که بزرگان این حوزه نوشته‌اند. اما قرار بود که قرآن برای همه ما نور و راهنما باشد. برای پر کردن این خلأ تعدادی از اساتید بر مبنای مدل المیزان، ساختاری جدید برای فهم قرآن ارائه کرده‌اند.

ساختاری که به کمک آن بتوان ارتباط بین آیه‌های قرآن را فهمید و فهم یکپارچه از قرآن به دست آورد. این روش کمک می‌کند که تا حدی توان تفکر و همراهی با سوره را پیدا کنیم و از تفسیر به رأی نیز جلوگیری می‌کند. فهم تدبری به معنای دیگر، فهم منسجم و یکپارچه است.

تدبر شامل درک هدف اصلی، فضای سخن و سیاق‌بندی ‌می‌باشد. در فهم تدبری باید هدف کلی قرآن را جستجو کنیم. فهم یک آیه مستقل یا عدم فهم کل نگر حتی ممکن است ما را به حقیقت نادرستی برساند. فهم فضای سخن اهمیت بالایی دارد. فضای سخن را میتوانیم از شأن نزول یا از اتمسفر جاری یا از هر دو روش درک کنیم .

به طور مثال سوره تکاثر در فضایی نازل شده است که عرب جاهلی در جزیی ترین مسائل هم رقابت داشته اند. این سوره درمذمت رقابت در زیاده طلبی، تجمل و اشرافیت نازل شده است. در سیاق بندی هدف کلی سوره را به چند هدف جزئی تقسیم می‌کنیم. درواقع چند آیه در کنار هم هدف جزئی را دنبال می کنند. مجموعه هدف‌های جزئی کنار هم ما را به هدف کلی می‌رساند. ابتدای مسیر تدبر میتوانیم به کتاب حزب مفصل آقای صبوحی مراجعه کنیم.

تدبری کوتاه در سوره حمد

تدبر در سوره حمد اهمیت فوق العاده‌ای دارد. حمد تنها سوره‌ای است که باید ۱۷ بار در طول شبانه‌روز خوانده شود. این سوره در واقع خلاصه و عصاره مفاهیم کل قرآن است. 

هدف کلی سوره، حمد خداوند است. سوره در فضایی نازل شده است که بندگان می‌خواهند با خدای خود ارتباط برقرار کنند. حال به سیاق بندی سوره حمد می‌پردازیم. سیاق اول شامل ۳ آیه اول در مورد حمد خداوند و بیان اوصاف خداوند است. صفت رحمت خدا در معنای عام و خاص بیان میشود. سیاق دوم توصیف جایگاه بنده و نسبت او با خداوند است. بنده بیان می‌کند که تنها خدا را می‌پرسم و در سختی ها تنها از او یاری می‌خواهم.

سیاق سوم مهمترین خواسته بنده یعنی هدایت است. مصادیق هدایت را به طور دقیق مشخص می‌کند. راه هدایت راه کسانی که خداوند به آن ها نعمت داده است معرفی میشود و نه مغضوبین و گمراهان. باید سردمداران ایمان و سردمداران کفر را همزمان بشناسیم. 

تدبر در سوره حمد برای کودکان

تدبر می تواند بهترین لایه ورود برای فهم قرآن برای کودکان باشد. قرآن برای کودکان باید با فهم کاربرد آن در زندگی آغاز شود. تدبر در قرآن برای کودکان باید به همراه قصه و بازی و… باشد. تدبر در سوره حمد برای همه دانش آموزان مفید است. برای دانش آموزان بالاتر از ابتدایی می‌توان تدبر عمیق تری ارائه کرد.

 غرض اصلی سوره حمد است ولی ملموس شدن برای کودکان در بعضی سوره ها به اجبار از مفهوم اصلی عدول میکنیم. محور تدبر در سوره حمد برای کودکان دوره اول و دوم ابتدایی را می توان بر مبنای قهرمان قرار داد. در سوره بیان شده است که ما باید دنبال راه قهرمان ها برویم و دنبال راه یک سری افراد نرویم. از دانش آموزان بپرسیم که شما چه قهرمانانی دارید؟ باب اسفنجی؟ صلح بانان؟ شب نقاب؟

در واقع می‌خواهیم انتخاب قهرمان و ضد قهرمان را توسط دانش آموز خودآگاه کنیم. کمک می‌کنیم که دانش آموز بتواند از دوره‌ای که قهرمان را به خاطر ظاهر و لعاب رسانه‌ای قهرمان می‌داند عبور کند. نگاه نقادانه به مفهوم قهرمان پیدا کند. بتواند در دنیای واقعی ابزار ارزیابی پیدا کند. بتواند پله به پله قهرمان خود رشد دهد.

خلاصه ای از مطالب ارائه شده توسط حجت الاسلام اعلایی بیان شد. در این فیلم می توانید تدبر در سوره حمد برای کودکان را با جزییات و مثال های دقیق تر برای تدبر کودکان در قرآن مشاهده کنید.