پرخاشگری و خودزنی کودک
مشاور: فاطمه مزارعی
پرسش:
سلام. وقتتون بخیر
پسرم ۶/۵سالشه. وقتی عصبانی میشه جیییغغ میکشه طوری که میگم الان حنجرهش پاره میشه، وسایل رو پرت میکنه، میزنه تو سرش…
چند روز پیش دوستش بهش دفتر و مداد نداد، با مداد کوبید وسط پیشونی دوستش و من نمیدونستم چکار باید بکنم. یه کم دعواش کردم ولی خیلی بی تفاوت نگام کرد.
ببخشید طولانی شد.
توصیف:
شما میخواهید بدانید در مواجهه با پرخاشگری و عصبانیت زیاد پسر ۶/۵ سالهتان چه واکنشی نشان دهید.
ریشه:
1.. زیر ۷ سال ، امر و نهی های زیاد باعث بروز پرخاشگری میشود چون کودک این همه مانع را سر راه آزادی خود میبیند.
۲. ایده آل گرایی والدین و حساسیت های فراوان باعث شده، کودک شما احساس راحتی نداشته باشد و بیشتر عصبی شود.
۳. نداشتن آزادی به اندازه کافی یکی از علل پرخاشگری میباشد.
به طوری که کودک به جز بازی های خطرناک و کارهای زشت (منظور کار زشت از نظر بزرگسال نیست) حتی الامکان محدودیتی نداشته باشد.
۴. اتفاق جدید و غیرمنتظره در زندگی کودک مثل اسباب کشی، فوت یکی از عزیزان، ورود فرزند جدید یا شرایط قرنطینه و کرونا و … میتواند موجب استرس و نهایتا توجه طلبی او شود.
۵. کودک ممکن است توجه کافی، محبت کافی و بازی کردن کافی از ما دریافت نکند و سر بزنگاههایی، ناراحتیش را طور دیگری بروز دهد؛ مثل جیغ زدن و پرت کردن یا … .
۶. ممکن است یکی از والدین زود عصبانی شود نه به این شکل ولی به هر حال ممکن است الگویی در مقابل کودک باشد.
۷. وقتی بچه ها ساعتهای زیادی با تلویزیون، بازیهای موبایلی و تبلت و … سرگرم باشند و انرژیشان کامل تخلیه نشود، باعث بیشتر شدن عصبانیت میشود.
چون آنها هم معمولا الگوهای بسیار نامناسبی از جنگیدن و کشتن و … را به کودک انتقال میدهند.
راهکارها:
1.تا حد امکان به کودک خود کمتر بکن نکن بگویید حتی در موارد پیش پا افتاده و معمول.
نظیر جملات زیر را نگویید.
غذاتو درست بخور!
هوا سرده لباس گرم بپوش!
ندو، نپر، نزن!
در برابر اشتباهاتش خود را به تغافل بزنید و زیاد تذکر ندهید.
مراقبت باشید در چهره و کلامتان این حساسیت دیده نشود.
خواندن مقاله زیر در مورد امر و نهی نکردن به کودکان توصیه میشود.
https://kachi.chamraniha.com/talk-to-kids/
2.به کودک خود برچسب بی ادب، پرخاشگر و … نزنید.
او فقط ۶ ساله است و هنوز خیلی چیزها را نمیداند و برای دانستن آن نیازمند تجربه و کشف است.
پس سعی کنید موانع فکری (توقعاتتان را کم کنید) و فیزیکی (محیط منزل را امن کنید) را کنار بگذارید تا او راحت تر بازی کند و تجربه کند.
دیدن کارگاه حد و مرز آزادی توصیه اکید میشود.
https://kachi.chamraniha.com/product/azadi-workshop/
3.به کودک خود بیشتر توجه کنید و از این پس او را ببوسید و بغل بگیرید .
به او بگویید چقدر دوستش دارید.
مثلاً:
من و بابا خیلی خوشحالیم که خدا تو رو به ما داده، قبل از اومدن تو ما خیلی کلافه میشدیم اما الان که شما هستی و همش داری بازی میکنی باعث میشه ما خوشحالتر باشیم.
4.با فرزندتان بازی کنید و زمان بگذارید.
مثلا یک ساعت در روز را صرفا به او اختصاص دهید و هیچ کار دیگری نکنید.
بازیهای هیجانی نظیر: آب بازیهای هیجانی که کاملا خیس شوید، گل بازی، رنگ بازی، پرتاب توپ رنگی به هم، کشتی گرفتن، و … .
نکته مهم این است که خود شما هم از بازی لذت ببرید تا او بداند که به اجبار این کار را نمیکنید.
(برای اطلاع از ابزارهای بازی میتوانید به کانال هاچین مراجعه کنید @haachin )
5.بهتر است در منزل در کارهایی که علاقه دارد به او مسئولیت های سبکی بدهید.
مثل خریدن نان، آب دادن به گلدانها، انداختن سفره، کمک به در پدر تعمیر وسایل یا …
از او در قبال کارهایش تشکر کنید و این کار خوبش را جلوی بقیه بگویید.
6.همچنین رفتن به پارکهای خلوت به همراه چند دوست با رعایت بهداشت، توصیه اکید میشود. همبازی بسیار در آرامش و تخلیه انرژی مؤثر است.
این مقاله بازی هایی که در طبیعت میتوان انجام داد را به شما معرفی میکند.
kachi.chamraniha.com/girls-school/camp/#طبیعت
7.زمانی که خیلی عصبانی است سعی نکنید با گفتن جملاتی نظیر داد نزن یا… او را کنترل کنید بلکه سعی کنید احساسش را بپذیرید و با آرامش از او بخواهید توضیح دهد.
مثلاً:
اوه انگار که این خیلی تو رو ناراحت کرده، هر کی جای تو بود حتما ناراحت میشد.
میتونی بیشتر توضیح بدی دقیقا از چیش ناراحت شدی؟
دوست داشتی چه اتفاقی می افتاد؟
در تمام راهکارها همراهی پدر بسیار کمک کننده است.