وسواس در کودک
مشاور: زهرا شاه حسینی
پرسش:
پسر من الان دوسال و دو ماهشه. کارهایی انجام میده که احساس میکنم شبیه بیماری وسواس هست. خیلی نگرانم.
تقریبا یک سالش بود که اگه یه ذره پاچه شلوارش میرفت بالا اشاره میکرد بیاریمش پایین. حتی به آستین لباس بقیه هم گیر میداد که بیار پایین. الان دیگه این مورد از سرش افتاده ولی کارهای دیگه میکنه. مثلا وقتی داره حیوانات عروسکی یا هر چیز دیگه را رو زمین میچینه، اگه یکیشون بیفته جیغ میزنه و حتی فاصله بینشون را تنظیم میکنه.
کارتهای بازیش را که رو زمین میچینم و ازش میپرسم، از ترس اینکه موقع برداشتن یکم کج نشه میگه تو بردار.
الان چند ماهه عادت کرده اشیاء یک شکل را جمع میکنه و با خودش همه جا میبره. مثلا همه مسواک های خونه را.
همه چیز را اصرار داره که دربش باز بشه حتی چیزهایی که باز نمیشه. درب تمام شیشه عطرها، خودکارها، ماژیک ها و… همیشه باید باز باشه و اگه ببندیم شاکی میشه.
چراغ های خونه را گاهی گیر میده که چرا روشن کردیم یا چرا خاموش کردیم.
اینها علائم وسواس هست یا نه؟
با توجه به اینکه داییش هم وسواس داره.
توصیف:
پسر دو سال و دو ماهه شما، علاقه زیادی به ایجاد نظم و ترتیب در همه امور دارد و در زمینه های مختلف آن را نشان می‌دهد.
ریشۀ وسواس کودکان
- در مورد بچه ها نمی‌توانیم اصطلاح‌های بزرگترها را به معنی حالتهای آن رده سنی در نظر بگیریم. ولی رفتارهای پسرتان برای این رده سنی زود و گستردگیش زیاد است. اگر رفتارها ادامه داشته باشد نگران کننده است و اصلاحش هم زمان‌بر خواهد بود.
- یکی از ریشه های این رفتار، وسواس والدین نسبت به کثیفی و تمیزی؛ نجس پاکی؛ نظم وسایل خانه به معنی اینکه اگر جای چیزی عوض بشود ناراحت بشوند و …
- حساسیت به آداب دانی و نظم زیاد و نامتناسب برای این رده سنی و تاکید والدین روی آن.
- بازی‌های فکری زیاد در اختیار کودک قراردادن مثل لگو؛ بازی‌های فکری و …باعث تمرکز زیاد و جزئی‌نگر شدن بچه می‌شود.
- حتما به میزان کافی بازی‌های هیجانی با کودکتان انجام نداده‌اید. بازی‌های هیجانی انرژی‌های نهفته کودک را تخلیه می‌کند و باعث آرامش روان او می‌شود.
- رسانه به طور کلی باعث تجمیع هیجان می‌شود و امکان تخلیه انرژی به بچه نمی‌دهد.
- بچه های زیر 7 قابلیت درک توضیحات و اطلاعات منطقی و علمی را ندارند. بنابراین آگاهی دادن و توضیحات زیاد باعث می‌شود آنها از قالب کودکی خارج شود.
- یکی دیگر از ریشه‌های وسواس کودکان، عدم انعطاف‌پذیری خود والدین است.
- وجود عامل اضطراب هم میتواند منجر به واکنش های این‌چنینی شود. کودک برای رهایی از فشار و استرس، ناخودآگاه دست به چنین رفتارهایی می‌زند.
راهکارهای رفع وسواس کودکان
- لطفا اگر حتی کوچکترین حساسیتی به تمیزی و کثیفی، نجس و پاکی، منظم و مرتب بودن همه وسایل خانه، تناسب رنگ لباس ها و … دارید کنار گذاشته. اجازه دهید فرزندتان آزادانه و بدون هر گونه دغدغه‌ای بازی کند مگر در مواردی که خطر جانی برای خود یا اطرافیان به وجود بیاید.
- لطفا از الان به بعد هیچ گونه حساسیتی را نه در چهره و نه در کلامتان به فرزندتان منتقل نکنید. حساس نکردن کودک بخش اعظم راه‌حل است.
- لطفا امر و نهی و بکن و نکن را در همه زمینه‌ها کنار بگذارید.
تذکر بابت غذا خوردن، خوابیدن، جمع کردن اسباب بازی، سلام کردن، دویدن، بازی کردن را کاملا کنار گذاشته و کودک را رها کنید. - میزان استفاده از تلویزیون و موبایل و … را در منزل کاهش دهید. البته به جای حذف مستقیم، جایگزین‌های جذاب تری ارائه بدهید تا خود فرزندتان به بازی بیاید.
- ارتباط زیاد و بازی کردن در طبیعت بسیار موثر است.
- لطفا خود شما و همسرتان سعی کنید بیشتر نرمش نشان دهید و اهل تغییر و تجربه کردن باشید. مثلا: کارهایی بکنید که تا الان نکرده اید. غذاهایی بخورید که تا الان نخورده اید، به یک گردش از پیش تعیین نشده بروید.
- بیشتر از همیشه به فرزندتان محبت کنید و ببوسید. اصلا از او ایراد نگیرید و بیشتر نکات مثبتش را ببینید و آنها را بازگو کنید.
- بهتر است رفت و آمد با برادرتان و سایر الگوها در این زمینه را محدودتر کنید.
- سعی کنید با فرزندتان بازی‌های هیجانی و بدون قاعده و قانون انجام دهید. بازی‌هایی مثل: پرتاب توپ کاغذی به یکدیگر، آب بازی هیجانی، خط خطی کردن کاغذمتری بزرگ و پاره کردن آن و ریختن روی سر و صورت.
لطفا بازی های فکری را تا مدتی در دسترس نگذارید اما اگر دید و طلب کرد مانع او نشوید.
